Çalgıların sınıflandırma sistemleri ve bir model önerisi

Abstract

Çalgıları araştıran ve sınıflandıran birçok bilim insanı ve buna bağlı olarak da çok sayıda sistem vardır. Bu sistemlerin birbirleriyle olan farklılıkları ve bunun yarattığı karmaşıklıklar organologlar arasında görüş ayrılıklarının oluşmasına neden olur. Organolojinin gelişmesinde çok önemli olan bu tartışmaların güdülemesiyle yapılan daha detaylı çalışmalar çalgıların teknik özellikleri ve çalgılardan farklı şekillerde elde edilen sesin ayrıntılı olarak araştırılması, değerlendirilmesi ve bu bilimin terminolojisinin oluşmasını sağlar.Üç bölümden oluşan bu çalışmanın girişinde müzik ve ilk çalgıların doğuşu, uygarlıkların büyümesiyle dünyaya yayılan çalgıları öğrenen çalgı biliminin ortaya çıkmasından söz edildi. Araştırmanın birinci bölümünde; eski uygarlıklar ve orta yüzyıllarda Batıda yapılan çalgılar ve sınıflandırmalarla ilgili eserler incelendi. İkinci bölümde; Avrupa'daki ilk sınıflandırma sistemleri kronolojik sırayla ayrıntılı bir şekilde yorumlanarak anlatıldı. Üçüncü bölümde ise; klasik sınıflandırmanın dışında kalan maddelerin fiziksel durumuna ilişkin organolojiye ait bulgu ve yorumlar ele alındı.İngilizce, Rusça, Azerice ve Fransızca kaynaklardan çevirilerek çeşitli çalgı sınıflandırma sistemlerinin ayrıntılı olarak incelendiği bu tez çalışmasında, bir çalgının müzikal işlevlerinin daha net tanıtılması açısından farklı bir sınıflandırma modeli de önerildi. Sunulan modelde çalgıların teknik ve yapısal özelliklerinin yanı sıra önemli bir akustik sınıflandırma kriteri olan sesi elde etme yolları, sistematik ve taksonomik yaklaşım gereksinimi, terminoloji kültürünün doğru şekilde kullanımı gibi önemli hususlara değinildi.Anahtar kelimeler: çalgılar, organoloji, sınıflandırma sistemleri, taksonomi, fizik temelli organoloji

There are many scholars and classification systems in the world, studying the musical instruments. The differences between the systems and related to it the complexity had become a cause of the disagreements between the organologists. The discussions are very important in the organology because they allow in more detailed researches of the technical characteristics of the instruments to assess the different methods of the sound production of the instruments as well as the terminology of the science.This research consists of three parts. In the introduction such topics as the birth of music and instruments, their spread and the emergence of the science of musical instruments discussed. The first chapter deals with the study of the instruments and their classifications in ancient civilizations and the medieval West. In the second chapter in the chronological order in detail interpreted the first classification systems in Europe. The third part contains the discovery and conclusions of the elementary organology classifications in the matter of the physical state.By analyzing of the existing studies in English, Russian, Azeri and France, the model of the instruments? classification was offered. With the technical and design characteristics of the instruments in this model the attention to such an important acoustic classification criteria as a way to extract the sound, the need for systematic and taxonomic approach was paid and the use of the correct terminology culture was discussed.Keywords: musical instruments, organology, classification systems, taxonomy, physic basic organology