Türkiye`de kadının sosyal durumu üzerine eleştirel sanat pratikleri

Abstract

Bu rapordaki çalışmalar, ataerkil düşünce yapısının toplumdaki uzantılarından hareketle kadının konumunu, aile içi şiddet bağlamında ele almaktadır. Türk aile yapısı, geleneksel değerler sistemi, eğitim ve din olgusundan referanslarla detayları şekillenen çalışmalar, bir yandan da medya ortamındaki görsel veriler ve haber içerikleri gibi temsillerle medyanın kullandığı dili ödünç alır. Medyanın toplumu etkileme ve yönlendirme gücü ve tekrarlarla kabul ettirilen, sıradanlaştırılan şiddet vakalarının yarattığı vurdumduymazlık, buradaki çalışmalarda, günlük anlamda gizleyen/örten olarak kullanılan perde imgesinin oluşturduğu katmanlar üzerinde ortaya konur. Kadına `öteki olma` sıfatını yükleyen değerler sistemi, bireyi toplumsal alanda sınıflandıran `Toplumsal Cinsiyet` (Gender) tanımı ile de ilişkilidir. Ataerkil topluluklarca benimsenen Toplumsal Cinsiyet anlayışında kadın ve erkek olmak üzere ikiye ayrılan bireyler (LGBT bireylerin varlığı da düşünüldüğünde kabul edilemeyecek bir durumdur), erkeği kadına göre daha üstün tutan ve kadını da ikinci sınıf gören bir rol dağılımını benimseyen ve uygulayan sistemin parçası olarak muamele görürler. Bu duruma tepki olarak kadınların kendilerini tanımlama ve varlık gösterebilme mücadeleleri, Feminist hareketle başlamış, toplumun her kesiminde ve her alanda dalga dalga yayılarak etkisini göstermiştir. Feminist sanat da, kadın sanatçıların sanat tarihinin ve ataerkil sistemin cinsiyetçi yaklaşımına karşı duruşuyla sesini duyurur olmuştur. Bugün Türkiye sanat ortamında da cinsiyetçi tutumun eleştirileri görülmektedir. Türkiye'de ataerkil düşüncenin eğitim sistemi, aile yapısı ve din olgusu gibi kalıplarla belirlediği davranış modelleri, gizli bir mahalle baskısı ile denetlenir. Özellikle de aile içinde olmak üzere kadına karşı şiddetin meşru kılınması, sanatsal düzlemde nasıl yer bulmuştur? Bu sorunun cevabını aramak, kadının şiddet mağduru olma durumunun sanatsal düzlemde söylemlerinin olup olmadığına bakmak ve bu alanda yapılan çalışmalara ve kadın sorunlarına dair farkındalığı arttırmaya yönelik kişisel sanat uygulamaları ile katkıda bulunmak çalışmanın amacını oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Feminist Sanat, Görsel-İşitsel Medya, Aile İçi Şiddet, Kadın Sanatçılar.

This study discusses the mentality shaped by the patriarchy and focuses on women subjected to domestic violence. The artwork borrows from the media language and draws upon Turkish family structure, traditional values, education, and religion. Each work points out the insensitivity and indifference that has been caused by the media through ineffective repetition and lack of depth regarding domestic violence. And `curtains` which literally mantle and conceal are used in order to make a statement on the current situation.The study concentrates on gender issues and women being `the other` in societies which needed to be followed by analyzing the value systems that bring us the various definitions of `woman` in the world. Gender refers to the personal sexual identity of an individual, regardless of the person's biological and outward sex. In patriarchal societies biological sex is widely embraced rather than gender (unacceptable when LGBT individuals are considered) and that usually favors men and marks women as secondary citizens. The struggle to change all that has begun with the Feminist movement and followed by Feminist Art which has been speaking out against the discriminations of the patriarchal system since then. Given the fact that the patriarchal mentality is still in charge, social data indicates how effective some keypoints such as educational and religious are in justification of domestic violence. Today many statements against gender inequality also appear in Turkish art. So, how is art handling the issue? Looking for answers to this question along with contributing with the artwork to the efforts of raising awareness for domestic violence are the main objectives of the study.Key Words: Social Gender, Feminist Art, Visual-Audiotory Media, Domestic Violence, Women Artists.