Sanatsal yaratma sürecinde bir yöntem `deneyim olarak sezgi`

Abstract

Bu araştırma açık kılınabilecek bir sanatsal yaratma sürecinin ve bu sürece eşlik eden `sezgisel` algılamanın olduğunu en başından kabul etmekle birlikte bu sürecin nasıl olduğuna dair verilen cevapların felsefe ve sanat tarihindeki karşılıklarını incelemeyi içerir. Araştırma yaratıcılığın boyutlarını yalnız sanat tarihindeki karşılıkları ile değil düşünce tarihinde somutlaşan, sanatsal yaratma olgusu bağlamında bir bilgi türü olarak ele alınışını inceler. Varılan noktada sanatsal yaratma sürecini zihin felsefesi kuramlarının akıl ve duyum ile kavranabilen bazı nitelikler üzerine temellendirilmesi bu sürecin sadece diyalektik bir kavrayışa dayandırılamayacağı, yani nicelik ve nitelikler arasında doğan ilginin sezgisel bir oluşun metafizik boyutlarını varsayması gerektiği anlamına gelmektedir. Bu nedenle araştırma sürecinde konunun diyalektik boyutlarının dayandığı temel ilkeler bu sınırlılıklar dahilince incelenmiştir. Bu sınırlılıklar sanatsal yaratma sürecinde `sezgi` kavramının `deneyim` boyutuyla olan ilgisinden doğan zorunluluk çerçevesinde oluşmuştur.Yaratma sürecinde metafizik boyut, sanatçının yaşamının, sanat eserinin ve sanat olgusunun `varoluşları` yolu ile yaşam ve hakikati içermeleri zorunluluğunu ortaya koyar. Bu araştırmanın seçilmesinin amacı, sanatsal yaratma sürecinin metafizik bir süreç oluşuna olan sarsılmaz inanç ve bu metafizik sürecin oluşumunda diğer tüm kavramları yok sayılmaksızın sezginin var etme gücünün bilinmesidir. Bu Metafizik olguların sanatsal yaratma sürecindeki rolünün önemine olan inanç aynı zamanda araştırmanın amacını da açık kılar. Yaratıcılık sürecinde, yaratıcılığa eşlik ettiği düşünülen sezgi kendi doğası gereği doğrudan oluşa, aynı zamanda tüm evreni içermesi ile tüm dolaylı oluşlara açıktır. Bir şeyin doğrudan kendisinde olmanın mutlak o şeyde olmak anlamı taşıdığı kaçınılmaz bir gerçektir. Bu araştırma söz konusu yaratıcılık ve sezginin nasılının açık kılınmasına dair yöntemlerin, çözümlemelerin ötesinde, doğrudan varlığımızla onların kendisinde olmakla olanaklı olacağını var sayar, dolayısıyla bu araştırma kendi konusu olan kavram ve olguları (doğrudan kavrayarak) açık kılmayı da hedefler. Araştırma ayrıca yaratıcılık olgusuna dair biricik gerçekliğin yaratıcılığın kendisi olduğunu, doğal olarak da yaratıcılığa dair bir araştırmanın gerçekliğinin, gerçeğin ve yaratıcılığın kendisinde aranması gerektiği, sezgini ise bu süreçlerle birlikte, ancak bu süreçlerden bağımsız, oluşturucu olmaktan çok aydınlatıcı ve ulaştırıcı bir olgu olduğu gerçeğini ortaya koyar. Araştırmada yukarıdaki sorunsala ilişkin çözümlemeler yapabilmek için Betimsel ve Nitel Araştırma Yöntemlerinden Literatür Taraması ve Görüşme Yöntemi seçilerek, felsefi ve sanat tarihsel olguların incelenmesi mümkün olmuştur. Araştırmanın bulguları ve yorumları kullanılan yönteme bağlı kalınarak alandaki perspektif dışına çıkmayacak şekilde oluşturulmuştur. Sanat olgusunun oluşumundaki kapsam ve boyutlar alanyazındaki kaynaklar ile kuramsal açıdan felsefe ve deneyimsel açıdan sanat alanlarında uzman olarak belirlenen Prof.Dr. Abdullah Kaygı, Prof.Dr. Aslan Topakkaya ve Sanatçı Mahmut Karatoprak ile yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular doğrultusunda tartışmaya açılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yaratıcılık, Sezgi, Sanat, Sanat eseri.

This research, includes both artistic creation process which can be made clear by accepting from the very beginning that there is an `intuitive` perception accompanying this process and includes the answers given to the question of how this process happened related to the provisions of philosophy and art. That this research includes not only the provisions of art history but also artistic creation phenomenon in the history of philosophy means to assume that creation process is intuitional formation which has metaphysic dimension. This metaphysical dimension directly reveals the fact that the life of an artist, the work of an art needs to include `existence` which is a necessity. The aim on selecting this study is to make clear that there is a firm belief which says artistic creation process is a metaphyisical process and it should be known that in the formation of this metaphysical process intiution has power of creation without ignoring all the other concepts. (The belief of this metaphysical reality also makes clear the purpose of the research)In the creative process, the intuition-by its own nature- considered to have come along with creativity is open to both directly existence and also indirectly existence as it includes all the universe. It is an undeniable fact that if we want to analyze something we should find ourselves in itself rather than analyzing it. This research points out that our existence had better find itself directly in the analysis rather than using methods and analysis which help explain the way of existing of creativity and intuition, hence this research itself is open to intuitional existence.Based on the concept of intiution, this research also reveals the truth that creativity itself creates intuition. In this research, in order to analyze the problems above, by selecting interview method from descriptive and qualitative research methods, philosophical and art historical cases have been possible to examine. The findings and comments of the research have been formed not by straying from the perspective but by adhering to the method. The extent and dimensions in the phenomenon of the formation of art are opened up to discussion in accordance with the sources in the literatüre and findings obtained from the interviews with Assoc.Prof.Dr. Abdullah Kaygı, Assoc.Prof.Dr. Aslan Topakkaya ve Artist Mahmut Karatoprak who are expert in pholosophy from a theoretical perspective and in art from the perspective of experiential terms. Key Words: Creativity, Intuition, Art, Work of Art