Çağdaş sanatta fetiş nesne kullanımının anlatım gücüne etkisi ve karşılaştırmalı incelemesi

Abstract

Bu tez, çağdaş sanatta nesne olarak fetişin kullanımı etrafında şekillendirilmiştir. Bu bağlamda fetişizm olgusu, çağdaş sanatta fetiş nesnenin rolü ve anlatıma etkisi etrafında beliren alanyazın ve sanat pratiklerinin içerik analizi yoluyla incelenmiştir. Araştırma için örneklem seçimindeki ölçüt, fetiş nesne bağlamında bu sanatçıların çağdaş sanat mecrasında kabul görmüş olmalarıdır. Bu çerçevede beliren araştırmanın sınırlılıkları doğrultusunda 22 sanatçı ve 22 eser ele alınmıştır. Araştırmanın kapsamında, güvenilirliği ve geçerliliği yüksek olması nedeni ile karma yöntemler; göstergebilim, psikanaliz ve felsefi yöntemler kullanılmıştır.Fetişizmin kökenine indiğimiz araştırmamız, onun muğlak, kültürler arası ve geçmişi belirsiz bir olgu olduğunu göstermiştir. Aslında alanyazında fetiş, fetişizm ve fetiş nesne olarak adlandırılan bu terimler, doğası gereği toplumsal anlamda hem bir kavram hem de bir olgu olarak işlerlik kazanmıştır. Aynı zamanda fetiş nesnenin bu kadar belirsiz olmasına rağmen, ilginç, değerli ve gizemli görülmesini sağlayan şeyin ne olduğu konusunun her çağda dikkatleri çektiği anlaşılmıştır. Bu nokta araştırmanın önemini belirleyen temel unsur olmuştur. Böylesi muğlak görünen fetiş nesnenin toplumsal anlamları ve farklı disiplin alanlarında, özellikle çağdaş sanatta yer bulması araştırmanın konusunu teşkil etmiştir.Sonuç olarak çağdaş sanatta fetiş nesnenin rolü, göstergebilimsel, psikanalitik ve felsefi boyutlarıyla içerik analizi yoluyla incelendiğinde çalışmalarda yer alan nesneler; cinsel, dinsel ve meta fetişizm gibi boyutlarda alt anlamlar kazanabilmektedir. Aynı zamanda çağdaş sanatın kökenlerinde varlık gösteren sanat pratiklerinin, sanatçının içinde bulunduğu çağın toplumsal olgularına ve problemlerine yönelme ediminin fetiş nesne kullanımı için de geçerli olduğu söylenebilir. Son olarak; çağdaş sanatçılar için fetiş nesnelerin bir tür metafor/mecaz oluşturma potansiyeli taşıdığı söylenebilir.

This thesis has been shaped around the usage of fetish as an object in modern art. In this context, the phenomenon of fetishism has been examined through the content analysis of art practices around the role of object in modern art and the effects of narration. The criterion in selecting the sample for research is that the artists should be accepted in the modern art context of fetish object. In this context 22 artists and 22 works were evaluated in line with the limitations of the research. With in the content of research why the reason of its reliability and validity being high mixed methods, semiotics psychoanalysis and philosophical methods are used.Our research about the origion of fetishism showed that its intercultural and historical background is an uncertain phenomenon. These terms which are actually called fetishes, fetishism and objects are naturally concept and a phenomenon in the social sense. At the some time, the fetish objects has attracted attention in every age what makes it so interesting valuable and mysterious, even though it is so vague. This point is also determines the importance of the research. İt determined the subject of research on the social meanings of the fetish object, which seems so obscure and to find its place in different disciplines especially in modern art.As a result when the role of fetish object in modern art is exemined with its semiotics psycho analytic and philosophical dimensions, the objects in the works gain meanings such as sexual, religous and meta fetishism. At the same time the art practices existings in the origins of modern art, it is said that acquisition of the orientation of the artist in the age old problems is valid fort the use of fetish objects. Finally it can be said that fetish objects for modern art artists have the potential to create a kind of metaphor.