Doğu Karadeniz bölgesi (Rize, Trabzon, Giresun) heyelan-yağış ilişkisinin incelenmesi ve minimum eşik değerlerinin belirlenmesi

Abstract

Doğal afetler genel olarak ekonomik ve sosyal yaşamı kısa sürede alt üst ederek gerek maddi ve gerekse can kayıplarına yol açan ve insan faaliyetlerini durduran olaylar olarak adlandırılırlar. Ülkemiz sahip olduğu jeolojik, topoğrafik ve meteorolojik koşullar nedeniyle doğal afetlerle sıklıkla karşılaşmaktadır. Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 1951-2008 yılları arasında yapılan çalışmada ülkemizin afet gören yerleşim birimi sayısı olarak en fazla heyelandan etkilendiği görülmüştür. Heyelanın ülkemizde bir çok bölgede meydana gelmesinin başlıca nedeni olarak yağış, toprağın yapısı ve eğim gelmektedir. Özellikle Doğu Karadeniz de heyelanların çok sık meydana gelmesi bölgedeki aşırı yağışların sonucudur.Çalışmamızda temel amaç, doğal bir afet olan heyelanın sıklıkla görüldüğü illerimiz olan Rize, Trabzon, Giresun ve çevresindeki ilçelerde aşırı yağışlar nedeniyle meydana gelen heyelan ile yağış arasındaki ilişkiyi incelemek ve minimum eşik değerlere sahip istatistiksel model oluşturmaktır. Çalışmada kullanılmak üzere Doğu Karadeniz Bölgesinde yağış sonucunda meydana gelen heyelanın yer ve zaman bilgileri literatür taramasından çıkarılmıştır. Heyelanın olduğu zaman kadarki yağış miktar ve süreleri en yakın meteoroloji istasyonu kayıtlarından çıkarılmıştır. Meteorolojik veriler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nden temin edilmiştir. Meteoroloji istasyon verileri olarak Rize, Pazar, Trabzon, Akçaabat, Vakfıkebir, araklı, Maçka, Düzköy, Arsin, Çaykara, Giresun, Bulancak, Çamoluk, Doğankent, Tirebolu ve Kesap yağış ve klima istasyonlarından yağış, hadise başlangıç-bitiş saatleri alınmıştır.Elde edilen veriler ile Doğu Karadeniz bölgesinde geçmiş yıllarda meydana gelen heyelan ile yağış arasında ilşki raştırılmış Rize, Trabzon ve Giresun illeri için minimum şiddet-süre, normalize şiddet-süre, kümülatif yağış-süre eşik değer denklemleri çıkarılmıştır.

In general, events those heavily influence the economic and social life in a short period of time, cause economic damages and life losses, and halt human activities are called as natural disasters. Due to having geologic, topographic, and meteorological conditions, natural disasters frequently occur in Turkey. According to the study conducted by the General Directorate of Disaster Work, in respect to the investigation period from 1951 to 2008, it is observed that the number of settlements that are affected by landslide is bigger than that of caused by any other natural disaster. The main reasons that cause landslides in various parts of Turkey are the intensity of precipitation, properties of soil, and slope. Especially, landslides that frequently occur in the Eastern Black Sea Region (EBS) are the results of intense precipitation.The main goal to conduct this study is to investigate the relationship between the intensity of precipitation and the landslides which frequently occur in the region of Rize, Trabzon, and Giresun and their districts. In addition to this relationship, another goal of this study is to find a statistical model that envelops minimum threshold values. To conduct the study, the location and timing information of the occurred landslides in the EBS as a result of intense storm is obtained from literature. The records of the closest meteorological station to the landslides were used to represent the duration and intensity properties of precipitation before the landslides in the region. These data sets were obtained from the NAtional State Meteorological Works.Consequently, after the thorough analysis between landslides and precipitation in the EBS region, the equations which include minimum intensity and duration, normalizel intensity and duration, and cumulative rainfall-depth and duration were produced for Rize, Trabzon, and Giresun.