Karlıova üçlü ekleminin kuvaterner evrimi

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) ve Varto Fay Zonu (VFZ)'nun Bingöl'ün Karlıova ilçesinin 10 km kuzeydoğusunda kesişmesi ile oluşmuş Karlıova Üçlü Eklemi (KÜE) oluşturur. Bu tezin birincil amacı Kuvaternerden bu yana KÜE civarında oluşan faylanma mekanizmasını ortaya çıkarmak ve böylelikle deformasyon sürecini açıklayan bir model oluşturabilmektir. Tez kapsamında izlenilen yol KÜE civarındaki Kuvaterner dönemi fayları ile iki boyutlu analog modeler arasında benerlik kurup, faylanmanınmekanizmasını modelleyebilmektir. Bu modellemeyi yapabilmek adına KAFZ'nin Ilıpınar segmenti, DAFZ'nin Göynük segmenti, VFZ ve bu ana fay zonlarının etkileşimi ile oluşmuş ikincil fayların geometrik ve morfolojik özellikleri ortaya çıkartılmıştır. Bu fayların hepsinin olduğu bölge Pliyo-Kuvaterner volkanik kayaçları ile örtülü olduğu için, üretilen faylanma mekanizması Kuvaterner döneminde gerçekleşen KÜEaktivitesini yansıtmaktadır. KÜE civarında Kuvaterner'den bu yana oluşmuş faylar ve daha önceden tanımlanmış faylanma mekanizmaları kullanılarak KÜE civarındaki fayların geometrisini ve mekaniğini açıklayan bir model oluşturulmuştur. Söz konusu bu model üçlü eklemin batısındaki faylanmayı Prandtl Hücre Modeli kullanarak açıklar. Batısındaki fayları ise VFZ ve Murat Fayı denetiminde gelişen geniş bir makasalama zonu içerisinde gelişen yapılar olarak ele alır.Önerilen modeli test edebilmek için karmaşık analog modeler tercih edilmiştir. Yapılan çalışmalar KÜE'nin batısında yer alan deformasyon yapılarını KAFZ ve DAFZ'nin etkileşimi ile ortaya çıktığını gösterir. Bu fayların etkileşimi ile Prandtl Hücre Modellerinin özel bir türü olan kama şekilli pasif hücre deformasyonun bölgeyi denetlediği gösterilmiştir. Üçlü eklemin batısındaki yapılar ise transpresyonel bölgede ortaya çıkan ürünlerdir.

The issue of this study is about continental Karlıova Triple Junction (KTJ) that has been formed by the intersection of the North Anatolian Fault Zone (NAFZ), the East Anatolian Fault Zone (EAFZ) and the Varto Fault Zone (VFZ), about 10 km northeast of Karlıova (Bingöl) at eastern Turkey. The aim of the thesis is to unravel faulting mechanisms around KTJ during the Quaternary, so hence present a model about deformation processes. The similarity between Quaternary fault pattern around KTJ and two-dimensional analogue models describes the geometry and interpret mechanics of the Quaternary faulting. Geometric and morphologic characteristics of the Ilıpınar segment of the NAFZ, the Göynük Segment of EAFZ, the VFZ and secondary faults, which has been formed by interaction of three main fault zones, has been investigated. Since whole studied region covered by Plio-Quaternary rocks, interpreted model reflect to Quaternary faulting mechanisms of KTJ. This study put forward an analogy between Quaternary fault pattern around KTJ and previous faulting mechanisms to explain geometry and kinematic of faulting around KTJ. According to this model, west of the triple junction characterized by Prandtl Cell Model (PCM) and east of it reflect the wide shear zone that has been governed by VFZ and Murat Fault (MF) which is at south of VFZ. To test the model, complex analogue modeling preferred. The model proved that deformation architecture of western part of the KTJ controlled by NAFZ and EAFZ. Due to interaction of these zones special form of the PCM, passive wedge shape cell deformation model appears. On the other hand east of the triple junction reflect that principle deformation is dominated by broad transpressional region.