Lateral pterygoid kas ataçman tipi ve sinyal intensitesi değişimlerinin temporomandibular eklem disk deplasmanıyla olan ilişkisinin manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesi

Abstract

Amaç: Temporomandibular eklem (TME) disk deplasmanı, diskin kondil ve artiküler eminensle anormal bir pozisyonel ilişki içerisinde olması olarak tanımlanan klinik bir durumdur. Etiyolojisi için öne sürülen sebeplerden biri lateral pterygoid kas (LPK) yapı ve fonksiyonunda görülen anomalilerdir.Tez çalışmamızın amacı, lateral pterygoid kas ataçman tipi ve sinyal intensitesi değişimlerinin TME disk deplasmanı ile olan ilişkisini MRG ile incelemektir.Gereç ve yöntem:Erciyes Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Diş ve Çene Radyolojisi bölümüne TME rahatsızlığı şikayetiyle başvuran 180 hastaya ait 360 TME bu çalışmaya dahil edildi.Manyetik rezonans görüntüler 1.5 Tesla cihaz ve 24 kanallıkafa koili ile elde edildi.Görüntüler iki gözlemci tarafından analiz edildi.LPK ataçman tipinin TME disk deplasmanıyla ilişkisinin incelenmesi için; çalışmaya dahil edilen eklemler disk pozisyonuna göre 3 gruba ayrıldı.Tanımlanan ataçman tiplerinin bu gruplarla olan ilişkisi incelendi.Sinyal intensitesi değişimlerinin TME disk deplasmanıyla olan ilişkisinin incelenmesi için,LPK'nın superior ve inferior başınin sinyal intensitesi değerleri ayrı olarak hem T1- hem T2-ağırlıklı sagital görüntülerde ölçüldü. Sinyal intensitesindeki farklılıkları normalize etmek için, beyin gri madde (GM) ve beyaz maddesinin (WM) sinyal intensitesi ölçüldü ve sinyal intensitesi oranı (SIR) oluşturuldu.SIR ölçümleri için aşağıdaki kısaltmalar kullanıldı: SIR1 sup.; T1-ağırlıklı görüntülerde LPK'nin superior başının SIR değeri. SIR1 inf.; T1-ağırlıklı görüntülerde LPK'nin inferior başının SIR değeri.SIR2 sup.; T2-ağırlıklı görüntülerde LPK'nin superior başının SIR değeri.SIR2 inf.; T2-ağırlıklı görüntülerde LPK'nin inferior başının SIR değeri.Karşıt eklemdeki disk pozisyonu ve incelenen eklemdeki disk pozisyonu incelenerek çalışmaya dahil edilen eklemler dört gruba ayrıldı.Sinyal intensitesinin bu gruplarla olan ilişkisi incelendi.Bulgular:Disk pozisyonu grupları arasında yaş ve cinsiyet dağılımı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı. (p>0.05) Disk pozisyonu grupları arasında LPK ataçman tiplerinin dağılımı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı. (p>0.05)LPK ataçman tipleri arasında cinsiyet dağılımı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı. (p>0.05) LPK ataçman tipleri; Tip I için % 14.7, Tip II için %84.1, Tip III için %1.6 sıklığında görüldü. Çoklu karşılaştırma testine (Tukey) göre, SIR1 sup., SIR1 inf., SIR2 sup. ve SIR2 inf. değişkenleri için grup 0 ve grup 1 arasında anlamlı farklılık bulunmadı. (p>0.05) SIR1 sup., SIR1 inf., SIR2 sup. ve SIR2 inf. değişkenleri için, şu ikili karşılaştırma grupları arasında anlamlı farklılıklar bulundu:(1-2, 1-3, 2-3, 0-2, 0-3)Sonuç:İncelenen TME'lerde en sık olarak LPK superior başının disk ve kondile, LPK inferior başının ise kondile bağlandığı Tip II ataçman bulunmuştur. LPK ataçman tipi ve TME disk deplasmanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.LPK'nin superior ve inferior başlarında, SIR değeri disk deplasmanı safhasının şiddetiyle korelasyon içerisindedir. Karşıt eklemdeki internal düzensizlik, incelenen eklemdeki LPK'nin superior ve inferior başlarının SIR değerini T1- ve T2-ağırlıklı görüntülerde etkilememiştir.LPK inferior başının SIR değerinin T1- ve T2-ağırlıklı görüntülerde disk deplasmanından etkilendiği bulunmuştur. İleri disk deplasmanı olan TME'lerde SIR değerinin hem T1- hem T2- ağırlıklı görüntülerde artması yağlı replasman olabileceğini önermektedir. Su ve yağdan gelen sinyallerin ayrımının yapılması için, gelecekteki çalışmalarda yağ satürasyonlu sekanslar kullanılması gerekmektedir. İleri çalışmalarda, anatomik varyasyonların belirlenmesi için LPK ataçman tiplerinin daha yüksek sayıya sahip bir çalışma grubunda, açık ve kapalı ağız pozisyonlarında incelenmesi gereklidir.Anahtar Kelimeler:Temporomandibular Eklem, Disk Deplasmanı, Manyetik Rezonans Görüntüleme, Lateral Pterygoid Kas.

ABSTRACTAim: Temporomanbular joint (TMJ) disc displacement is a clinical condition that is defined as an abnormal position of articular disc. Abnormalities of lateral pterygoid muscle (LPM) structure and function are one of the encountered etiologies of TMJ disc displacemen. The aim is to evaluate LPM attachmen type and signal intensity changes related to TMJ disc displacement with magnetic resonance imaging (MRI).Materials and methods: Three-hundred and sixty TMJs of 180 patients who referred to Erciyes University Faculty of Dentistry Department of Oral and Maxillofacial Radiology with complaint of TMJ disorder were included in the study. Magnetic resonance images were obtained with Siemens 1.5 Tesla device and 24-channel head coil. Images were analyzed by two observers. In order to evaluate the relationship between LPM attachment type with TMJ disc displacement, TMJs were divided into three groups according to disc position. In order to evaluate the relationship between LPM signal intensity changes with TMJ disc displacement, signal intensity values of both superior and inferior heads of LPM were measured on T1- and T2-weighted images. Signal intensity ratio (SIR) was established using the signal intensities of grey matter and white matter to normalize the differences in signal intensity.The following abbreviations are used for SIR measurements: SIR1 sup.; SIR of the superior head of LPM in T1-weighted images. SIR1 inf.; SIR of the inferior head of LPM in T1-weighted images.SIR2 sup.; SIR of the superior head of LPM in T2-weighted images.SIR2 inf.; SIR of the inferior head of LPM in T2-weighted images.Results:There was no statistically significant difference between disc position groups in terms of age and gender distribution. (p> 0.05) No statistically significant difference was found between the disc position groups for LPM attachment types. (p> 0.05) There was no statistically significant difference between LPM attachment types for gender distribution. (p> 0.05) LPM attachment types were determined as; 14.7% for Type I, 84.1% for Type II, 1.6% for Type III. There was no significant difference between group 0 and group 1 (p> 0.05) for SIR1 sup., SIR1 inf., SIR2 sup. and SIR2 inf. parameters. Significant differences were found for SIR1 sup., SIR1 inf., SIR2 sup. and SIR2 inf. parameters.Conclusion:Type II attachment was found as the most common attachmen type. There was no statistically significant relationship between LPM attachment type and TMJ disc displacement. The internal derangement in the contralateral joint did not affect the SIR of the superior and inferior heads of the LPM in the examined joint on T1- and T2-weighted images. SIR value of the inferior head of LPM was affected by disc displacement on T1- and T2-weighted images. In TMJs with advanced disc displacement, the increase of SIR value on both T1- and T2- weighted images suggests that fatty infiltration may occur. Fat-saturated sequences should be used in future studies to distinguish signals from water and fat. Further studies should be done to examine LPM attachment types in a higher number of study groups in open and closed mouth positions to determine anatomical variations.Keywords: Temporomandibular Joint, Disc Displacement, Lateral Pterygoid Muscle, Magnetic Resonance Imaging.