Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi`nin Netîcetü`l - Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti`l - Bikriyye adlı eseri: İnceleme - metin - dizin

Abstract

Bu çalışmada, geleneksel Osmanlı tıbbının son temsilcisi Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi tarafından XVIII. yüzyılda kaleme alınmış olan `Netîcetü'l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti'l-Bikriyye` adlı tıbbi eser incelenmiştir. İncelemede eserin İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar 7092 numaralı nüshası esas alınmıştır. Diğer iki nüsha, destek nüsha olarak kullanılmıştır. Çalışmamız giriş, inceleme, metin, dizin ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde önce XVIII. yüzyıl Osmanlı tıbbı ve bu döneme ait tıp yazmaları ele alınmıştır. Ardından Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi ve `Netîcetü'l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti'l-Bikriyye` hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme bölümünde eserin imla ve ses bilgisi ile ilgili özellikleri ortaya konulmuştur. Metin bölümünde, eserin çeviri yazı (transkripsiyon) işaretleriyle Latin alfabesine aktarımı yapılmıştır. Dizin bölümünde metinde geçen sözcüklerin alfabetik sıralaması yapılmış, sonuç bölümünde ise elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Çalışma hazırlanırken yararlanılan kaynaklar kaynakça bölümünde gösterilmiştir.Bu eserin incelenmesiyle XVIII. yüzyılda tıp ilminin durumu ve dilimizin tıp terimlerini ifade edebilme kapasitesi tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışmanın daha sonra yapılacak olan çalışmalara terminoloji bakımından katkı sağlayacağı öngörülmektedir.Anahtar Kelimeler: Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi, Netîcetü'l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti'l-Bikriyye, kadın ve çocuk hastalıkları, tıp terimleri.

In this study, `Netîcetü'l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti'l-Bikriyye` named medicine work which was written by the last representative of traditional Ottoman medicine Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi in XVIII. century was analysed . In research, the work was based on the 7092 numbered copy of Turkish manuscripts in the library of İstanbul University. Other two copies were used as support copies.The study consists of introduction, review, text, index and conclusion chapters . In the introduction, chapter information was given about XVIII. century Ottoman medicine and medicine manuscripts belonging to this period. Moreover, information was also given about Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi and `Netîcetü'l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti'l-Bikriyye`. In the review chapter, the features related to spelling and phonetics were revealed.,The transcription of the work was transfered to the Latin alphabet by writting marks in the text chapter. The alphabetical ranking of the last words in the text were presented in the index part. In the conclusion chapter, the data obtained were evaluated. References used in the preparation of the study were added to the bibliography.By the review of the work, the statement of medicine science and the capacity to express the medical terms of our language in XVIII. century were studied to be detected. Moreover, this study will contribute the researches to be done later in terms of the terminology.Key Words: Gevrekzâde Hâfız Hasan Efendi, Netîcetü'l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti'l-Bikriyye, women and child diseases, medicine terms.