1980-2000 yılları arasında Malatya ve Türkiye`de beklenen yaşam süreleri değişiminin incelenmesi

Abstract

7. ÖZET Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve Malatya il ve ilçe merkezleri için, önemli bir gelişmişlik ve sağlık göstergesi olan beklenen yaşam sürelerinin hesaplanması için yaşam tabloları oluşturmaktır. Çalışmada hazırlanan yaşam tabloları Türkiye ve Malatya için 1980-85- 90-97 ve 2000 yıllarındaki yaşa özel ölüm hızlarına dayandırılmış kesitsel yaşam tabloları olmakla beraber, aynı zamanda, yaşa ve cinsiyete göre hazırlanmış kısaltılmış yaşam tablolarıdır. Yılortası nüfus tahminleri ve ölüm sayıları T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü'den alınmıştır. Malatya il ve ilçe merkezleri için 1980 yılında doğuşta beklenen yaşam süresi kadınlarda 73.80 yıl ve erkeklerde 69.58 yıl iken, 2000 yılında sırasıyla; 76.81 ve 73.38 yıl olarak bulunmuştur. Doğuşta beklenen yaşam süresi, Malatya ilinde her iki cins için 20 yıllık zaman zarfında yaklaşık 4 yıllık bir artış göstermiştir. Türkiye il ve ilçe merkezleri için doğuşta beklenen yaşam süresi 1980 yılında kadınlarda 65.91 yıl, erkeklerde 60.72 yıl ve 2000 yılında sırasıyla; 77.58 ve 72.27 yıl olarak bulunmuştur. Türkiye'de doğuşta beklenen yaşam süresi, 1980-2000 yılları arası her iki cins için yaklaşık 12 yıllık bir artış göstermiştir. Yirmi yıl boyunca doğuşta beklenen yaşam süresindeki artış, Malatya'da Türkiye'ninkinden az olmuştur. Ancak, tüm yıllarda Malatya'da beklenen yaşam süreleri Türkiye için beklenenlerden daha yüksektir. Türkiye'de 1980-2000 yılları arasında bebek ve çocuk ölüm hızlarının gelişmiş ülkelere nazaran yüksek olması, beklenen yaşam sürelerinin gelişmiş ülkelerden düşük olmasına neden olmuştur. Ancak, Türkiye'de 1980 yılında her iki cins için doğuşta beklenen yaşam süreleri gelişmiş ülkelerinkinden yaklaşık 11 yıl düşükken, bu fark 2000 yılında ortalama olarak 3.5 yıla düşmüştür. Ülkemizde sağlık düzeylerinin zamanla kendi içindeki değişimi inceleyebilmek ve diğer ülkelerle karşılaştırmalar yapabilmek için daha güvenilir verilere ve daha ayrıntılı bir kayıt sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Anahtar Kelimeler : Yaşam tabloları, Beklenen yaşam süresi 54

8. SUMMARY The aim of this study was construct life tables for province and district areas of Türkiye and Malatya to calculate the life expectancies which are important indicators of development and health. The life tables in this study are current life tables for Türkiye and Malatya based on age-specific death rates in 1980-85-90-97 and 2000. Also, presented are abridged life tables by age and sex. July 1, population estimates and number of deaths for province and district areas are obtained from State Institute of Statistics Prime Ministry Republic of Turkey. While in 1980 the life expectancies at birth for Malatya were 73.80 years for females and 69.58 years for males, in 2000 they found as 76.81 and 73.38 years, respectively. For both sexes the life expectancy at birth in Malatya is increased nearly 4 years during the 20 year period. Life expectancies at birth in 1980 for Türkiye were 65.91 years for females and 60.72 years for males. They found as, respectively, 77.58 and 72.27 years in 2000. During this period, expectation of life at birth for both sexes is increased nearly 12 years in Türkiye. In 20 year period, the increase of life expectancy at birth in Malatya is less than in Türkiye. But, in all years the life expectancies in Malatya are greater than expected in Türkiye. Life expectancy at birth in Türkiye was found lower than in developed countries between the years 1980 and 2000, as a cause of high infant mortality rate and high 0-4 age-specific death rate. But, when the life expectancy at birth in Türkiye was less nearly 11 years than developed countries in 1980, this difference is decreased to nearly 3.5 years by the year 2000. To monitor the changes of health conditions of our country by the time and to compare with the other countries, more reliable datas and a more detailed registration system is needed. Keywords ; Life tables, Life expectancy 55