Malatya il merkezinde bulunan birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin meme kanseri erken tanı uygulamaları konusunda bilgi, tutum ve davranışları

Abstract

Bu araştırma birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin meme kanseri erken tanı uygulamalarına ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma Malatya'da bulunan 25 sağlık ocağında gerçekleştirilmiştir ve araştırmanın evrenini 235 ebe ve 127 hemşireyi içermektedir. Araştırmanın tipi kesitseldir.Verilerin toplanmasında 41 sorudan oluşan anket formu kullanılmış ve verilerin istatistiksel analizi SPSS 15.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Bütün veriler sayı ve yüzde olarak alınmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde de ?Pearson Ki-Kare? testi kullanılmıştır.Araştırmaya katılan ebelerin yaş ortalamaları 35.8, hemşirelerin yaş ortalamaları 34.1 'dır. Bu grubun %51.7'si (n=187) ön lisans, %39.8'i (n=144) sağlık meslek lisesi, %8.5'i (n=31) de lisans mezunudur. Çalışmaya katılan ebe ve hemşirelerin %89.2'si (n=323) evlilerden oluşmakta, %93.7'si (n=312) ise 1 veya daha fazla çocuk sahibi olduklarını bildirmektedir.Araştırmaya katılanların KKMM uygulama oranı %56.1'i (n=203) olup, ebe ve hemşirelerin %15.5'i (n=56) bu uygulamayı düzenli, %40.6'sı (n=147) düzensiz olarak yapmaktayken %43.9'u (n=159) ise hiç yapmamaktadır. Araştırmaya katılanların yaklaşık 48 %'i (n=172) KKMM uygun tekniğini tam bilmekte, %42.3'ü (n=153) eksik bilmekte ve %10.2'si (n=37) ise bu yöntemi hiç bilmemektedir.Araştırmaya katılanlar arasında %40.3'ü (n=146) klinik meme muayenesi yaptırmış, %59.7'si (n=216) ise şimdiye kadar hiç klinik meme muayenesi yaptırmamıştır. Araştırma grubunun sadece %25.4'ü (n=92) mammografi çektirmiş, %74.6'sı (n=270) ise hiç mammografi çektirmemiştir.Meme kanserinin erken tanısı için oldukça önemli olan bu üç yöntemi birlikte uygulama oranı ise araştırmaya katılan ebe ve hemşirelerde sadece %13.8 (n=50)'dir.KKMM yapmayan ebe ve hemşirelerin %40.3'ü (n=64) ihmal nedeniyle, %32.7'si (n=52) unuttuğu için ve %27.0'si (n=43) ise meme kanseri için herhangi bir risk taşıdıklarına inanmadıkları için KKMM yapmadıklarını belirtmişlerdir.Klinik meme muayenesinden geçen ebe ve hemşirelerin %51.3'ü (n=75) herhangi bir meme hastalığının olmasına bağlı olarak, %42.5'i (n=62) ise erken tanı amaçlı olarak klinik meme muayenesine başvurduklarını belirtmişlerdir. Mammografi çektirmiş olan ebe ve hemşirelerin %55.4'ü (n=51) ise herhangi bir meme hastalığının olmasına bağlı olarak, %37.0'si (n=34) ise erken tanı amaçlı mammografi çektirdiklerini belirtmişlerdir.Araştırma sonucunda; ebe ve hemşirelerin meme kanseri erken tanı uygulama yöntemleri hakkında eksikliklerinin eğitimle desteklenmesi önerilmiştir.Anahtar sözcükler: Ebe, erken tanı, hemşire, kendi kendine meme muayenesi, klinik meme muayenesi, mammografi, meme kanseri, sağlık ocakları.

Aim of this study was to determine knowledge, attitude and behavior of the midwives and nurses working in primary health services on breast cancer early diagnosis practices. This study carried out in 25 village clinics in Malatya, and the sample included in 235 midwives and 127 nurses. Type of study was cross-sectional.The data were collected from a supplied survey form containing 41 questions and the statistical analysis of the data was carried out by using SPSS 15.0 software. The statistical significance of the data was evaluated by Pearson?s chi-square test.The average age of the midwife and nurses who attended to the survey (subjects), was 35.8 years for midwives and was 34.1 years for nurses. The education level of the participants varies as; 51.7 % (n=187) health professional high school, 39.8 % (n=144) health school (high school) and 8.5 % (n=31) bachelor degrees. It was founded that, 89.2 % (n=323) of the participants are married and 93.7 % (n=312) of them have 1 or more children.Performance rate of breast self examination (BSE) rate was 56.1 % (n=203) among the participants, 15.5 % (n=56) of the midwives and nurses applies BSE regularly, but 40.6 % (n=147) irregularly, while 43.9 % (n=159) does not apply at all. Approximately fourty-eight of participants had adequate knowledge about BSE technique and, 42.3 % (n=153) of them had unadequate knowledge about it and 10.2 % (n=37) had no knowledge at all. Among participants 40.3 % (n=146) had clinical breast examination, but 59.7 % (n=216) did not have the exam at all. Only, 25.4 % (n=92) of the participants had a mammogram exam but, 74.6 % (n=270) did not.These three methods which are important for early diagnosis of breast cancer were used together only 13.8 % (n=50) of the midwives and nurses participating of the research. The subjects who weren?t performed the BSE stated their excuses as; neglection 40.3 % (n=64), forgetfulness 32.7 % (n=52) and 27.0 % (n=43) believing not to have the risk for breast cancer.The midwives and nurses who had clinical breast exam explained the reason as; having a breast disease (51.3 %, n=75) and probable early diagnosis (42.5 %, n=62). Additionally, the subjects who had a mammogram exam explained the reason as having a breast disease in 55.4 % of them (n=51) and probable early diagnosis in 37.0 % of them(n=34).In the results of study, it is suggested that midwives and nurses should be support by education.their deficiencies about breast cancer early diagnosis practicesKey words: Midwife, early diagnosis, nurse, breast self examination, clinical breast exam, mammography, breast cancer, village clinics.