Yaşlıların istismar ve ihmal ile karşılaşma durumları ve etkileyen faktörler

Abstract

ÖZETBu araştırma Malatya il merkezinde bulunan Taştepe, Göztepe, Kernek ve İstasyon Aile Sağlığı Merkezlerinde kayıtları bulunan 65 yaş üstü bireylerin istismar ve ihmal ile karşılaşma durumları ve etkili olan faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın örneklemini %95'lik anlamlılık düzeyi ve 0.05 yanılgı payı ile olasılıklı örnekleme yöntemlerinden evreni bilinen örneklem büyüklüğü belirleme formülü kullanılarak belirlenen 451 yaşlı oluşturmuştur. Veriler Ekim 2011- Ocak 2012 tarihlerinde toplanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulmuş Sosyo-demografik Özellikler Formu, İstismar Değerlendirme Formu, Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndexi ve Yetişkinler İçin Algılanan Duygusal İstismar Ölçeği kullanılmıştır. Veriler tek yönlü varyans analizi, t testi, ki kare ve korelasyon ile analiz edilmiştir.Yaşlı bireylerin %1.3'ünün fiziksel istismar, %0.8'inin ekonomik istismar, %5.3'ünün her zaman ihmal edildikleri, %2.9'unun sıklıkla cinsel istismar, orta düzeyde duygusal istismar yaşadıkları belirlenmiştir. Yaşlı bireylerin her zaman yaşadıkları istismar düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Yaşı ileri olanların, kadınların, bekarların, eğitim seviyesi düşük olanların, ev hanımlarının, yaşlılık aylığı alanların, gelir düzeyini kötü olanların, ailesi parçalanmış olanların, kronik hastalığı olanların, aile ilişkilerini çok kötü olarak değerlendirenlerin, evin mülkiyeti eşinde olan veya kirada yaşayan yaşlı bireylerin daha fazla istismar edildikleri belirlenmiştir. Eşi ve çocukları ile birlikte yaşayan yaşlı bireylerin istismar düzeyinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bakım veren bireylerde ilaç-alkol kullanımı istismar oluşmasında bir risk faktörü olarak belirlenmiştir.Bu sonuçlar doğrultusunda yaşlı istismar ve ihmali konusunda hemşirelerin değerlendirme yapmaları, yaşlıyı ve aileyi çok iyi gözlemlemeleri, istismar konusunda bireyleri bilinçlendirmeleri, özellikle risk gruplarından biri olan yaşlı bireyleri bu konuda eğitmeleri, istismar ve ihmale uğrayan yaşlı bireylerin nereden yardım alabileceği konusunda danışmanlık yapmaları önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, İstismar, İhmal, Yaşlılar, Etkileşimli yaklaşım.

ABSTRACTThis study is carried out in order to determine the individuals over 65 and enrolled to Taştepe, Göztepe, Kernek and Istasyon Family Health Centers in the Malatya City Center being exposed to abuse and negligence situations and the effective factors.The study?s sample is constituted from 451 older who are chosen by means of determining sample size formula known as one of the probability sampling methods with % 95 significance level and 0.05% margin of error. Data was collected between October 2011 and January 2012. The data collection by Socio-demographic Characteristics Form prepared by the researcher, Abuse Evaluation Form, Katz?s Index of Daily Living Activities and Emotional Abuse Scale Perceived for the Grown-up were used. Data was analyzed by means of one- way variance, t- test, x2 and correlation.It was determined that 1.3% of the older are always exposed to the physical abuse, 0.8% of them are always exposed to the economic abuse , 2.9% of them are often exposed to the sexual abuse, 5.3% of them are always neglected and exposed to moderate emotional abuse. It is determined that the routinely abuse level of the older is low. It was determined that, the ones well on in life, the single ones, the ones with low level of education, housewives, the ones who are getting old age pension, the ones who are perceiving their level of income low, the ones from a disjointed family, the ones with chronic disease, the ones with very bad family relationship, the ones whose house are owned by their spouses or the older living in a rented house are more abused. The older living with their spouse and children are abused less. The caretakers addicted to medicine- alcohol are determined as one of the risk factors effective on abuse.In line with these conclusions, it can be suggested to the nurses to take precautions such as evaluating the abuse and negligence of the older, observing the abused and neglected older and their family very well, making people aware of abuse, especially the older who are one of the risk groups should be trained on this issue , and consulting to the neglected and abused older on where to get help.Key Words: Nursing, Abuse, Neglect, Elderly, Intereactive approch.