Duygusal zeka geliştirme programı`nın ergenlerin duygusal zeka ve yaşam doyumu düzeylerine etkisi: Deneysel bir çalışma

Abstract

Bu araştırmanın amacı Duygusal Zeka Geliştirme Programı'nın, ergenlerin duygusal zeka ve yaşam doyumu düzeylerine olan etkisini incelemektir. Yapılan bu araştırma duygusal zeka ve yaşam doyumu değişkenlerinin yarı-deneysel (quasi-experimental) desenle incelendiği ve eş zamanlı olarak nitel araştırma yöntemlerinin de kullanıldığı karma desenlerden yakınsayan paralel desene sahip bir araştırmadır. Araştırma onuncu ve on birinci sınıfa devam eden lise öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin duygusal zeka düzeylerini belirlemek için Bar-On Duygusal Zeka Ölçeği Çocuk ve Ergen Formu (EQ-i:YV), yaşam doyumu düzeylerini belirlemek için Çok Boyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği (ÇBÖYDÖ), demografik veriler için Kişisel Bilgi Formu ve öğrencilerin duygu ve düşüncelerine yönelik nitel verilere ulaşmak için de yarı yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Ölçekler 346 öğrenciye uygulanmıştır ve deneysel kısımda 48 öğrenci ile çalışılmıştır. Araştırmada 10 oturumluk Duygusal Zekayı Geliştirme Programı hazırlanmış ve öncelikle pilot uygulama yapılmış ardından asıl uygulama gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler SPSS 22 programı ile, nitel veriler ise içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, geliştirilen duygusal zeka programının ergenlerin duygusal zeka düzeylerini anlamlı derecede arttırdığı kaydedilmiştir. Ergenlerin duygusal zeka seviyelerinde meydana gelen bu artışın kalıcı olduğu izleme testi ile de ortaya konmuştur. Bunun yanında uygulanan programın ergenlerin yaşam doyumu düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın nitel bulgularından ulaşılan sonuçlar ise, duygusal zeka seviyesi yüksek ergenlerin çoğunlukla mutlu ve hoş duygular hissettiklerini, en çok arkadaş ortamlarında ve aile bireyleri ile birlikteyken yaşamlarından doyum aldıklarını göstermektedir. Araştırma sonuçları ayrıca ergenlerin en çok derslerle ilgili bir problem yaşadıklarında ve başarısız olduklarında kendilerini mutsuz hissettiklerini göstermiştir. Bu sonuçlara ek olarak Duygusal Zeka Geliştirme Programı'na katılan öğrenciler programın olumlu ve geliştirici etkisi olduğu görüşündedirler. Anahtar kelimeler: Duygusal zeka, yaşam doyumu, ergen, lise öğrencileri, deneysel araştırma.

The purpose of this study was to examine/investigate the effect of Emotional Intelligent Development Program on the level of adolescents' emotional intelligent and life satisfaction level. This study was designed a mixed method study in which a quasi-experimental study and qualitative research methods were used. The participants of the study were 10th and 11th high school students. Children and Adolescent Form of Bar-on Emotional Intelligent Scale, Multiple Dimensions Life Satisfaction Scale for Students, Personal Information Form and a Semi-structured interview form were used to collect quantitative and qualitative data. The scales were applied to 346 students and experimental study was conducted with 48 students. A 10 session emotional intelligent development program was prepared and after completing a pilot study actual study was carried out. SPSS 22 program was used to analyze quantitative data while qualitative data were analyzed by content analysis method. Result show that emotional intelligent development program enhanced significantly the level of adolescents' emotional intelligent level and this effect was also permanent upon completing the follow up examination. However, the program had no significant effect on the level of students' life satisfaction. The findings of qualitative study showed that adolescents who have high level of emotional intelligence mostly feel happy and pleasant with especially close friends and family members while they feel unhappy when they have problems with school courses and when they failed. Additionally, students participating the program reported that the program was positive and had an enhancing effect.Key words: Emotional intelligent, life satisfaction, adolescent, high school students, experimental study.