Malatya il merkezinde yaşayan bedensel engelli bireylerde obezite prevelansı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

ÖZETObezite; vücutta biriken yağ dokusunun, kişinin boyu, ağırlığı, cinsiyeti ve ırkı yönünden sağlığına zararlı sonuçlar oluşturacak derecede fazla olmasıdır. Son yıllarda tüm dünyada obezite görülme sıklığı giderek artmaktadır. Epidemiyolojik çalışmalar; yaş, cinsiyet gibi demografik faktörlerle, eğitim düzeyi, medeni durum gibi sosyokültürel faktörler yanında biyolojik faktörlerin ve beslenme alışkanlıklarının, sigara ve alkol tüketimi ile fiziksel aktivite azlığı gibi yaşam biçimi faktörlerinin de obeziteden sorumlu olduğunu göstermektedir. Engel durumu kişilerin fiziksel aktivitelerini etkileyerek obezite gelişmesine etki etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünya nüfusunun % 10'u engellidir. Obezite engellilerde yaşam alanını daha fazla kısıtlayacağı ve birçok sağlık sorununa da neden olacağı için, bu çalışmasının amacı; Malatya ilinde yaşayan bedensel engelli bireylerde obezitenin düzeyini ve obeziteye neden olan risk faktörlerini araştırmaktır.Araştırmanın evreni Malatya il merkezinde yaşayan 20?65 yaş arası bedensel engelli bireylerdir. Malatya il merkezi nüfusu 480.144'tür. Engelli oranı % 2.58 olduğundan bu nüfusta beklenen engelli sayısı 12387 kişidir. Örneklem büyüklüğü hesaplanırken engellilerde obezite görülme sıklığı % 9.5 olarak alınmış ve % 95 güven aralığında %80 güç ile 258 birey olarak hesaplanmıştır. Örneklem Malatya Belediyesi Kent Konseyi Engelliler Merkezine kayıtlı engellilerin listesinden sistematik örnekleme yöntemi ile seçildi. Kişilerin bilgileri ve antropometrik ölçümleri yüz yüze görüşülerek kaydedildi. Veriler ?SPSS 15.0 for Windows''istatistik paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ki Kare, Mann- Whitney U ve Kruskal Wallis testleri yapılmış, yanılma olasılığı 0.05 olarak alınmıştır.Araştırmaya katılanların %28,7'si kadın, %71,3'ü erkektir. Kişilerin yaşları 20?65 arasında olup, yaş ortalaması 38,1±10,4'dür. Çalışma grubunun %48,1'i ortopedik, %23,6'sı görme, %17,4'ü işitme ve %10,9'u dil-konuşma engellidir. Erkeklerin %15,2'sinin obez, kadınların da %8,1'inin obez olduğu görülmüştür. Görme engellilerin %21,3'ünün, dil- konuşma engeli olanların %17,9'unun, işitme engellilerin %17,8'inin, ortopedik engellilerin ise %6,5'inin obez olduğu görülmüştür. Engel yüzdesi %25 ve altında olanların %6,9'u, %26-50 Aralığında engeli olanların %19'u, %51-75 aralığında engeli olanların %10,1'i, engel yüzdesi %75'in üzerinde olanların da %8,1'i obezdir. Araştırmaya katılan kişilerin %50,8'inin yardımcı araç kullandığı, %49,2'sinin ise herhangi bir yardımcı araç kullanmadığı tespit edilmiştir. Yardımcı araç kullananların %13,7'si, yardımcı araç kullanmayanların da %12,6'sının obez olduğu görülmüştür.Engel türüne göre obezite görülme sıklığı %21,3 en fazla görme engeli olanlarda bulunmuştur (p<0.01). Ancak bel çevresi erkek ve kadınlarda riskli aralıkta değerlendirilenlerin sıklığı en fazla ortopedik engelli olanlarda görülmüştür (p<0.05). Bu sonuçlar doğrultusunda; gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde obezitenin önemli bir sağlık sorunu olması ve sıklığının giderek artması, obezitenin engeli olan kişilerde hayat kalitesini daha olumsuz etkilemesi nedeniyle, beslenme alışkanlıkları ve yaşam biçimi davranışlarının sağlıklı biçimde yeniden düzenlenmesinin, eğitimler verilmesin uygun olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Obezite, Engel, Beslenme, Engel türü

ABSTRACTOBESITY PREVALENCE AND ANALYSIS OF AFFECTING FACTORS AMONG THE DISABLED DWELLING IN THE CENTRAL PROVINCE OF MALATYAObesity is a condition in which the fatty tissue accumulated in the body becomes excessive to such an extent that can lead to detrimental results for health in terms of a person?s height, weight, sex and race.Obesity prevalence has been getting higher and higher in recent years. Epidemiological studies have shown that biological factors, dietary habits, the use of cigarettes and alcohol and lack of physical activity as well as demographic factors like age, sex, and sociocultural factors such as educational level, marital status are responsible for obesity.Disability can affect the growth of obesity by hindering physical activity. According to the statistics of the World Health Organization (WHO), 100 % of the world population is disabled. Since obesity will limit the living spaces of the disabled and cause many health problems, the objective of this study is to investigate into the risk factors bringing on obesity and the level of obesity in the disabled living in Malatya.The subject population of the study is the physically handicapped individuals ?aged between 25-65 ? living in the central province of Malatya. The central population dwelling in Malatya is 480.144. The estimated number of the disabled in this population is 12387 as their rate is 2.58 %. When calculating the size of the sample, the obesity prevalence is 9.5%, and 258 individuals with 80% power have been taken into account in the confidence interval.The sample has been selected with systematic method of exemplication from the list of the disabled registered in the Headquarters for the Disabled of Malatya City Council. Personal details and anthropometric calculations have been recorded via face to face interviews. The data have been assessed through a packaged software called ?SPSS 15.0 for Windows?. The tests named ?Ki Kare, Mann- Whitney U and Kruskal Wallis have been carried out, and the likelihood of fallibility has been calculated as 0.05The 28,7% of the participants are female and the 71,3% male. They age between 20-65 and the average age is 38,1+10,04. The working party consists of 48% physically challenged, 23,6% blind, 17,4% deaf and 10,9% mute. It has been found that 15,2% of the males and 8,1% of the females are obese. The same problem has also been observed in the blind by 21,3%, the mute by 17,9%, the deaf by 17,8 and the physically challenged by 6,5%.The 6,9% of the ones with the percentage of 25 and below, the 19% of the disabled within the interval of 26-50, 10,1% of the ones with 51-75 and the 8,1% of the ones 75 and over are obese.It has also been found that 50,8% of the participants utilize aiding equipment, and the remaining 49,2% do not utilize anything of the kind. I has been viewed that 13,7% of the ones benefiting from aiding equipment and the 12,6% of the non-users are obese. As to the type of the disability, the blind has been identified as the most prevalent by 21,3% (p<0.01). However, the physically handicapped have been observed that they have the most prevalence within the risky interval regarding the size of the belly (p<0.05).Under the enlightenment of these outcomes, it is thought that it would be appropriate to healthily reorganize the ways of living and dietary habits and reeducate them as obesity lowers the quality of life in the obese people with disabilities and also it is because obesity has become an important and a more prevalent issue in both developed and developing countries.Key Words: Obesity, Disability, Nutrition, The Type of Disability