Maurice Merleau-Ponty fenomenolojisi ve resimde izlenimcilik

Abstract

Bu çalışma, 20. yüzyılın önemli filozoflarından biri olan Maurice Merleau-Ponty ile 19. yüzyıla damgasını vuran İzlenimcilik(Empresyonizm) ve onun son kozu olan Paul Cézanne'ın birbirleriyle olan ilişkilerini açığa vurmayı amaçlamaktadır. René Descartes ile başlayan Immanuel Kant'a ve hatta Edmund Husserl'e değin uzanan dikotominin yarattığı çıkmazın sonucu, 20. yüzyılda Avrupa'da felsefe dünyasında büyük bir krize dönüşmüştür. Filozof, mutlak idealist görüşün içine hapsolmuş, felsefi açıdan yaşadığı dünyanın bilgisine erişememişti. Bu durumu kendi içinde aşan birtakım görüşler, felsefeyi idealist sistemden koparırken onun yerini alabilecek yeni bir sistem kuramamışlardı. Böylece felsefe, yöntemsizlik sorunuyla baş başa kalmıştı. Dolayısıyla dünya hakkında felsefi bir bilgi elde etmeye çalışan bir felsefenin doğması gerekiyordu. Bunu gerçekleştiren isim ise Edmund Husserl'dir; Husserl, öz ve olgu ayrımıyla Descartesçı dikotomiyi tam anlamıyla aşamamıştır. Ancak bu dikotominin devam ettiğini gören, onun tamamen aşılması gerektiğini ve ancak felsefenin bu şekilde değer kazanacağını açıklayan isim Maurice Merleau-Ponty (1908-1961)'dir. Merleau-Ponty, Sokrates gibi deneyim dünyamızı otantik bir merakla yeniden sorgulamaya açmıştır. Bu sorgulama arzusu da felsefesine kurmak istediği yol gösterip onun yönünü belirlemiştir. Dolayısıyla sistemini kurarken Descartesçı dikotominin 20. yüzyıla değin yarattığı açmazları görmüş ve onu çözümlemeyle rekonstrüksiyona uğratarak işe başlamıştır. Çünkü ona göre, Descartes'ın dikotomisi ve rasyonalizmi kendimizi, birbirimizi ve dünyayı bilme sürecinde bedeni dışlamakta, bilgiye ulaşmada bedenin kilit rolünü görmezden gelmektedir. Böylece Merleau-Ponty, Descartes ile başlayan kırılmayı fenomenolojik-ontolojik bir süreçle aşmaya çalışmıştır. Bedene verdiği önemden yola çıkarak ulaştığı şey ise resim sanatıdır. Çünkü bedenini dünyaya teslim ederek tuvalle bütünleştiğini bunu da en iyi İzlenimci ressam Paul Cézanne'ın gerçekleştirdiğini söylemiştir.Anahtar Kelimeler: Maurice Merleau-Ponty, İzlenimcilik, Paul Cézanne

This study aims to highlight the relationship between one of the most significant philosophers of 20th century, Maurice Merleau-Ponty and Impressionism left serious marks on 19th century and its last master Paul Cézanne. The result of this dichotomy which was created by René Descartes and traced to Immanuel Kant and even Edmund Husserl, a big crises arised in Europe's philosophy world in 20th century. Philosophers were confined in view of absolute Idealism and they could not reach the knowledge of the world they live in philosophically. Some opinions that go beyond this situation by their own, could not establish a system that will be substituted for it while disconnecting philosophy with the Idealist system. Therefore, philosophy had been left alone with unmethodicalness issue. Thereby a philosophy which had tried to obtain a philosophical knowledge about the world had to emerge. Edmund Husserl was the one who achieved this, however; the philosopher could not overcome the dichotomy of Descartes with his differentiation of essence and phenomenon. Yet, the name which saw that this dichotomy continues, it should be taken for granted and expressed philosophy only could gain value with this approach is Maurice Merleau-Ponty.Merleau-Ponty opened our experience world with an authentic interest once again like Socrates. This questioning desire determined its direction by showing his way to establish his philosophy. Therefore, he saw the deadlocks Descartes's dichotomy created till 20th century and started analysing by reconstructing it while establishing his system. Because for his, Descartes's dichotomy and Rationalism exclude body in the process of knowing ourselves, one another and world, ignore the role of body when reaching information. And so Merleau-Ponty tried to surpass the fracture starting with Descartes with a phenomenological-ontological process. Starting from the concern he gave the body, the only thing he arrived is the art of painting. Because he told that he integrated with the canvas handing over his body to world and Impressionist painter Paul Cézanne achieved it best.Keywords: Maurice Merleau-Ponty, Impressionism, Paul Cézanne