Medine şehri bağlamında şehir-mezar-ma`bed ilişkisi (h.1-41/m.622-661)

Abstract

İslam içerisinde gerek din olarak gerekse de gelenek olarak belirli kutsallar barındırır. Konumuz bağlamında diyebiliriz ki İslam'da belirli mekânlar kutsal ile bağı sağladığı için diğer mekânlardan daha da önemlidir. Bu bağı sağlayan en önemli üç şehir Mekke, Medine ve Kudüs iken mekân olarak ise Kâbe, Mescid-i Nebevî ve Mescid-i Aksâ'dır. Bu üç şehrin çalışmamız açısından en temel özelliği mezar ve ma'bed ilişkisinin mevcudiyeti ve kutsallığıdır. Kâbe'nin bitişiğinde Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail'in, Mescid-i Nebevî'nin iç kısmında Hz. Muhammed'in, Mescid-i Aksâ'nın yakınında Yahudi peygamberlerin mezarları bulunmaktadır. Biz çalışmamızı Medine şehriyle sınırlandırarak mezarın, ma'bedin ve kabrin şehri oluşturmadaki rolünü ele almaya çalışacağız. Çalışmamızda mezarın ve ma'bedin şehri oluşturmadaki rolüne değinerek bu durumun yalnızca İslam tarihinde vuku bulan bir hadise olmadığını kadim geleneklerden örneklerle ortaya koymaya çalıştık. Bu sebeple İslam tarihini hareket noktası kabul edip farklı disiplinlerin verilerinden azami ölçüde faydalandık. Hz. Peygamber'in şehir kurma tecrübesinin insanlığın birikiminin bir sonucu olduğu ve Medine'nin somutlaştırma, bağlanma, ritüel, mit dediğimiz dörtlü aşamadan sonra kutsal mekân hüviyeti kazanan Mescid-i Nebevî ve Ravza-i Mutahhara, etrafında gelişimini sağladığı neticesine vardık.

Islam contains certain sacrets in both religious and traditional respects. From the point of our study, we can say that certain places in Islam are more important than other places due to their divine connotations. The three most important cities providing these connotations are Mecca, al-Madina and Jerusalem, while Kaaba, Masjid al-Nabawi and Masjid al-Aqsa are regarded as holy places in these cities repectively. The main feature of these three cities in our study is the existence and sanctity of the tomb and its relationship. Next to the Kaaba, Hz. Hacer and his son Hz. Ismail, Masjid-i Nebevi in the inner page of the Prophet. There are tombs of Jewish prophets with Muhammad and the Holy Mosque. By limiting our work to the city of Medina, we will try to address the role of the tomb, the temple and the grave in creating the cityIn the study, by referring to previous similar applications carried out by ancient civilizations, we try to reveal that this is not an incident unique to Islamic history. Therefore, while we hold Islamic history as the main point to study on, we have also benefited from various disciplines as far as possible. It is concluded that the Prophet's experience of building a city was actually as a result of the previous human practises, and that Medina developed around al-Masjid an-Nabawi and ar-Rawda al-Mutahhara after it passed the phases of embodied attachment, ritual and myth.