Karar verme kuramları çerçevesinde 2003 Irak işgali sürecinde Türk dış politikası

Abstract

Körfez Krizi süresince (1990-1991 yıllarında ve 2003 sonrasında krizler) Türkiye'nin 1923'ten beri uygulamaya çalıştığı komşu devletlerin içişlerine müdahale etmeme ve bölgede uzlaştırıcı, çözüm arayıcı bir dış politika izlemesi, başta Kitle İmha Silahlarını (KİS) bahane ederek Ortadoğu'ya yerleşmek niyetinde olan Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere diğer Batı'lı ülkelerce sürekli sorgulanmış, Türkiye Irak operasyonuna çekilmeye çalışılmıştır. Mart 2003'de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından tezkere için onay verilmemesi ile sonuçlanan karar süreci sonrasında Türkiye üzerinde yoğun baskılar meydana gelmiş, Türkiye bu dönem itibarıyla Batı ile bir nevi eksen kayması yaşamıştır.2003-2011 döneminden itibaren daha proaktif, `Komşu ülkelerle sıfır sorun` gözeten ve dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun akademik olarak tanımladığı `Stratejik Derinlik` doktrini çerçevesinde yeni bir dış politika uygulanmaya başlanmış ve bu günümüze kadar devam etmiştir. Aynı zamanda Türkiye, meşruiyet üzerine inşa edilmiş, mevcut dengeleri dikkate alan ve kendi güvenlik ve istikrarının bölgesindeki güvenlik ve istikrara bağlı olduğunu bilen ilkeli tutumuyla gerek komşularıyla gerekse bölgesinde sürdürülebilir bir barış, güvenlik ve huzur ortamının yaratılması ve idame edilmesine yönelik bir dış politika anlayışını devam ettirmeye çalışmıştır. Bu tez çalışmasında, asıl hedef Körfez krizi süresince bir yandan komşu ve Ortadoğu'da aynı çoğrafyayı paylaşan ülkelerle barış ve huzur içinde yaşama arzusu güdülürken, diğer yandan başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere Batı'nın bölge üzerindeki emelleri doğrultusundaki politikaları ve uygulamaları ile çatışabilecek kendi bekasının/çıkarlarının temini için muhalefet etmek zorunda kalan Türkiye'nin karar mekanizmasını işletirken karşılaştığı sorunları ve çözüm tarzlarını ortaya koymaktır.Anahtar kelimeler: Türk Dış Politikası

During the Gulf War, Turkey's diplomacy based on not interfering domestic issues in neighboring countries, the conducts of reconciliation and peacekeeping were questioned by the West led by the United States, which explicitly had the intension of settling down in the Middle East by claiming the imminence of weapons of mass destruction possessed by Iraq. With this approach, Turkey was tried to get involved in the Gulf War. More pressures on Turkey followed after the refusal of the bill, which was meant to send Turkish Troops to Iraq by Grand National Assembly of Turkey in March 2003. This leaded an extensive landslide in Turkish Foreign Policy.During the period of 2003-2011; a new policy called 'Strategic Depth' was implemented by foreign minister of Turkey; Ahmet Davutoglu. The goal of this'Strategic Depth' doctorine is to have zero problem with neighbooring countries which is still in effect today.At the same time, Turkey continued to follow a foreign policy based on legitimacy of other countries. Turkey realizes that her security and peace is largely depend on the stability in the region. For that reason, Turkey seeks to improve peace and security of the neighbooring countries and region.The goal of this thesis is to show decision making problems Turkey faced and how those problems got solved by Turkish government during Gulf War . On one side, Turkish government decides to to live in peace with its neighboors ,on the other side Turkey is trying to follow up its interests in the region which could cause conflict between Turkey and USA and/or other western countries that have certain interest in region.Key Words: Turkish Foreign Policy