Konaklama işletmelerinde yiyecek içecek bölümü çalışanlarının iş doyumu ile tükenmişlik düzeyi: Kuşadası`nda faaliyet gösteren beş yıldızlı konaklama işletmelerine yönelik bir araştırma

Abstract

Günümüzde farklı meslek gruplarında çalışanların sağlıklarını negatif olarak etkileyen birçok faktörden biri iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleridir. Yapılan araştırmalarda çalışanların bedensel ve ruhsal sağlıklarını tehdit eden faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır.Konaklama işletmeleri hizmet işletmeleri olmaları bakımından, insan gücünün yoğun olduğu, bu yüzden de insanların birbiriyle sürekli iletişim halinde olduğu işletmelerdir. Bu nedenle, konaklama işletmelerindeki çalışanların iş doyumunun yüksek olması, hizmetin kalitesini büyük ölçüde olumlu yönde etkilemektedir. Tükenmişlik ise çalışanların müşterilerle yüz yüze olduğu meslek gruplarında çok görülebilen ve kişide uykusuzluğa, işe ve müşterilere karşı olumsuz tutuma, bağımlılık yapan madde (alkol, ilaç) kullanımına, ilgisizliğe ve depresyona neden olan karmaşık bir sorundur. Çalışanların performansını ve ortaya çıkan işin kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.Bu çalışma, üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; konaklama işletmelerinin tanımı ve yapısal özellikleri, konaklama işletmelerinde yiyecek ve içecek bölümünün yeri, tanımı ve önemi, yiyecek içecek bölümlerinin organizasyonları konuları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde; tükenmişlik kavramı, tükenmişlik modelleri, çeşitli mücadele yöntemleri ve sonuçları, iş doyumu kavramı, iş doyumu ölçekleri, iş doyumuna etki eden faktörler, iş doyumunun sonuçları üzerinde durulmuştur. Turizm alanında tükenmişlik ile ilgili yapılmış olan çalışmalar, turizm alanında iş doyumu ile ilgili yapılmış olan çalışmalar ve konaklama işletmelerinin yiyecek içecek bölümlerinde çalışanlarda iş doyumu ile tükenmişlik olgusunun değerlendirilmesi ile ilgili yapılmış olan çalışmalar incelenmiştir. Son bölümde ise; araştırmanın amacı, önemi, yöntemi belirtilmiş, araştırma ile ilgili bulgular incelenmiş, bulguların analizleri ve yorumlara yer verilmiştir.Araştırma, Kuşadası merkezde faaliyet gösteren beş yıldızlı konaklama işletmelerinin yiyecek içecek bölümlerinde çalışanlar üzerinde yapılmış, işletmelerde işverenler için önemli olan çalışanların iş doyumu ve tükenmişlik seviyeleri saptanmaya çalışılmıştır. Veri toplama yöntemi olarak anket tekniği kullanılmış ve elde edilen verilerin değerlendirilmesinde, istatistik yöntemlerinden; yüzde, frekans, ortalama, standart sapma, korelasyon analizi, One Way Anova (tek yönlü varyans analizi), Levene testi, Kruskal Wallis, t-testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmış, değerlendirmeler istatistiksel bir paket programından yararlanılarak yapılmıştır.Analiz sonucunda, çalışanlarda duygusal tükenme düzeyi artarken iş doyumunun azaldığı, düşük kişisel başarı hissi artarken iş doyumunun da arttığı, duyarsızlaşma artarken iş doyumunun azaldığı, duygusal tükenme artarken duyarsızlaşmanın da arttığı, duyarsızlaşma artarken düşük kişisel başarı hissinin azaldığı görülmüştür. Konaklama işletmelerinin yiyecek içecek bölümü çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri açısından kadın ve erkek çalışanlar arasında anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir.Anahtar Kelimeler: İş Doyumu, Tükenmişlik, Yiyecek İçecek Bölümü Çalışanı, Beş Yıldızlı Konaklama İşletmesi, Kuşadası.

Nowadays, one of the many factors that affect the health of employees in different occupational groups is negative job satisfaction and burnout. According to the studies of employees as factors that threaten their physical and mental health emerges. Because of accommodation enterprises are hospitality enterprises, system is labour intensive and people are always in contact with each other. For this reason, the high level of job satisfaction of the employees in the accommodation enterprises affects the quality of the service in a very positive way. Burnout syndrome is a frequent problem in occupational groups who work face to face with individuals. It affects the performance of employees and the quality of service of the operator, negatively. This study consists of three main parts. In the first and second sections, the theoretical information on job satisfaction, burnout syndrome and employees working in the food and beverage departments were explained. In the last section, aim, importance and method of the study were given, the analyses of the findings were investigated and the interpretation of the findings related to the research was given.In this study, it was determined job satisfaction and employee burnout syndromes, which are important for employers, in the five star accommodation operations located in the center of Kuşadası. In this research, questionnaire technique was used as a data gathering method. In the evaluation of the data obtained in the research; percentage, frequency, mean, standard deviation, correlation analysis, one way analysis of variance anova, Levene test, Kruskal Wallis, t-test and Mann-Whitney U tests were used and the evaluations were made by using a statistics program.As a result of the analysis conducted in the study, it was stated that while exhaustion level increased, job satisfaction decreased; while low personal accomplishment increased, job satisfaction increased; while depersonalization increased, job satisfaction decreased; while exhaustion increased, depersonalization increased, and while depersonalization increased, low personal accomplishment decreased. There was no significant difference between the male and female employees in terms of the burnout levels of the food and beverage department employees of the accommodation enterprises.Key Words: Job Satisfaction, Burnout, Employee of the Food and Beverage Department, Five Star Accommodation Enterprises, Kuşadası.