XIX. yüzyılda Japonya ve Osmanlı Devleti`nin modernleşme çabalarının karşılaştırmalı analizi

Abstract

Modernleşme, yüzyıllardan beri dünya tarihini şekillendiren bir kavramdır. Osmanlı Devleti ve Japonya iki farklı devlet yapısı ve kültür olarak 19. yüzyılda modernleşme sürecine girdiler. Osmanlı Devleti'nde II. Mahmut ve Japonya'da da İmparator Meiji ile modern reformları gerçekleştirmeye başladılar. Tarihsel olarak Osmanlı Devleti Japonya'ya göre yarım yüzyıl önce modern reformları uygulamaya başlamasına rağmen yıkılmaktan kurtulamadı. Ancak Japonya, modern reformları yaklaşık 40 yıl (1868-1912) gibi kısa sürede uygulayarak Avrupa devletleri seviyesine ulaştı ve bir dünya gücü haline geldi. Japonya ve Osmanlı Devleti 19. yüzyıldaki modernleşme çabalarında karşılaştıkları zorluklar ve uluslararası konumlarının etkileri sürecin sonucunu etkilemektedir. Osmanlı Devleti'nin iç ve dış dinamikleriyle bağlantılı olarak siyasi istikrarsızlık meydana geldi bu yüzden modern reformlar başarıyla uygulayamadı. Ancak modernleşme bir süreçtir ve bir sonucu yoktur. Osmanlıların başlattığı süreci Türkiye Cumhuriyeti farklı bir bakış açısıyla sürdürmüştür. Japonya ise kısa süredeki verimli bir modernleşme süreci geçirdi; kısa vadede Uzak Doğu, uzun vadede dünyayı etki edecek güce ulaştı. Japonya, Osmanlılardan daha avantajlı bir konumda süreci geçirmiştir. Bu çalışmada, Japonya ve Osmanlı Devleti'nin idari yapıları, ekonomik sistemleri ve eğitim politikalarındaki uygulama farklıları ile modernleşme sürecindeki gelişimlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca, iki ülkenin modern öncesi dönemlerinden aldıkları miras, modern reformların başarısını etkilediği vurgulanmaktadır. Bu tezde betimleyici, tarihsel ve karşılaştırmalı yöntemler kullanılmıştır. Ayrıca yöntem bakış açısı olarak yorumlayıcı sosyal bilim yaklaşımı kullanılmıştır. Son olarak, tez kaynakları toplanırken ikincil bilgi analizinden yararlanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Japonya, Tokugawa Bakufu, Tanzimat Fermanı, Meiji Restorasyonu

Modernization has been a concept that has shaped world history since centuries. The Ottoman Empire and Japan entered the modernization process in the 19th century as two different state structures and cultures. Mahmud the II in the Ottoman Empire and Emperor Meiji in Japan began to perform to modern reforms. Historically, the Ottoman Empire was destroyed though it began to implement modern reforms half a century ago according to Japan. However, Japan reached the level of the European states and became a world power by implementing modern reforms in approximately 40 years (1868-1912) as short time. In the 19th century, Japan and the Ottoman Empire's modernization efforts were affected from the effects of international locations and political difficulties. The Ottoman Empire's internal and external dynamics occur political instability, so it did not successfully implement modern reforms. However, modernization is a process, so there is no end. This process that the Ottomans initiated has maintained the Republic of Turkey form a different perspective. Japan reached to political power in short term Far East and in long term world with efficient modernization process. Japan has been in a more advantageous geographical location than the Ottomans.In this study it is aimed to reveal the progress of the modernization process with the application differences in the administrative structures economic systems and educational polices of Japan and the Ottoman Empire. Also, it is emphasized that the inheritance of two countries in their premodern periods affected the success of the modern reforms. The descriptive, the historical and the comparative methods were used in this thesis. Also, the interpretive social science approach was used as a methodological approach in thesis. Finally, secondary data analysis was used while thesis resources were collected.Keywords: Ottoman Empire, Japan, Tokugawa Bakufu, the Rescript of Gülhane, Meiji Restoration