Türkiye`de yerel yönetimlerde sosyal harcamalar: Seçilmiş büyükşehir belediyeleri kapsamında bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de seçilmiş büyükşehir belediyeleri özelinde sosyal harcamaları etkileyen kritik faktörlerin değerlendirilmesi ve yerel yönetimlerde sosyal harcamaların nitelik ve niceliğini arttıracak önerilerin sunulmasıdır. Bu amaçla; Türk yerel yönetimler sisteminin en önemli ayağı olan belediyelerin, 2006-2016 yılları arasındaki sosyal harcama oranları belediye kademelerine göre belirlenmiştir. Ardından farklı sosyo-ekonomik göstergelere sahip Adana, Ankara, İzmir ve Mersin büyükşehir belediyeleri örneğinde, sosyal harcamaları etkileyen kritik faktörlere göre değerlendirilmeler yapılmıştır. Sosyal harcamaların izlenmesinde büyükşehir belediyelerinin stratejik planları, kesin hesap planları, faaliyet raporları ve performans programlarından yararlanılmıştır. Kesin hesap planları, analitik bütçe sınıflandırması yardımıyla değerlendirilmiş; bu sayede sosyal harcamaların ve sosyal yardımların tutarlarına ulaşılmıştır. Seçilmiş büyükşehir belediyelerinin bütçe büyüklükleri arttıkça sosyal harcamalarını oransal olarak arttırdıkları sonucuna varılmıştır. Sosyal harcamaları gerçekleştirmede mali olanakların yanında, politik kararların, planlamanın, idari ve organizasyon yapısının da harcama düzeyini farklılaştırdığı görülmüştür.

The aim of this study is to evaluate critical factors that affects the social expenditure and to present proposals that will increase the quality and quantity of social spending in local governments, in selected metropolitan municipalities of Turkey. In accordance with this purpose, the social expenditure ratios of the municipalities, which are the most important part of the Turkish local government system, between the years 2006 and 2016 were specified, according to municipal levels. Then, according to the critical factors that affects the social expenditures, the cities Adana, Ankara, İzmir and Mersin, which have different socio-economic indicators, were evaluated. Strategic plans, final account plans, annual reports and performance programs of the metropolitan municipalities were reviewed in the course of social expenditures. Final account plans have been reviewed with the help of analytical budget classification, on which the amounts of social spending and social benefits have been reached.It's concluded that the selected metropolitan municipalities increases their social expenditures proportionally according to their budget. It also has been seen that, in addition to the financial capabilities, the political decisions, planning, administrative and organizational structure differentiate the spending level for social expenditures.