Türkiye muhasebe standartları kapsamında zeytin yetiştiriciliğinin muhasebeleştirilmesi

Abstract

Tarım, insanlık tarihinden bu yana insanlığın sürdürülmesini sağlayan en temel üretim biçimidir. Tarım, gelişen sanayi sektörünün yanında önemini korumakta ve çoğu sanayiye ham madde sağlamaya devam etmektedir. Bu hammaddelerin bir işletme tarafından tarımsal ürüne dönüştürülmesi işlemi ise tarımsal faaliyet olarak bilinmektedir. Genel olarak basit muhasebe sistemi üzerinde yapılan hesaplamalar tarımsal faaliyet konusunda net bir bilgi vermemektedir. Bir çok ülke tarafından kullanılan Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UMS/UFRS) Türkiye'ye de uyarlanmıştır. Türkiye'ye uyarlanmış şekli olan Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) tarımsal işlemler ile ilgili finansal tablo hazırlayıcılarına yardımcı olmaktadır. Tarımsal faaliyetler ile ilgili olan TMS 41 Tarımsal Faaliyetler Standardı ve diğer düzenleyici standartlar, muhasebeleştirme ve raporlamada daha şeffaf ve anlaşılır bir yapı ortaya çıkarmaktadır. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu 2014 Haziran ayında UMS 16 Maddi Duran Varlık Standardında bir değişiklik yaparak taşıyıcı bitki kavramını getirmiş ve taşıyıcı bitkilerin maddi duran varlık sınıfına girdiğini söylemiştir. Taşıyıcı bitki, bir hesap döneminden fazla ürün veren, önemsiz kalıntı satışları dışında tarımsal ürün olarak satılma ihtimali çok düşük olan, tarımsal ürünlerin üretimi ve temini için kullanılan bitkilere verilen isimdir. (Zeytin ağaçları, meyve bahçeleri gibi)Taşıyıcı bitkiler 2014 yılına kadar TMS 41 Tarımsal Faaliyetler standardına göre muhasebeleştirilmekteydi. Kamu Gözetim Kurumu, 2014 yılında 29173 sayılı Resmi Gazete ile `30 ve 31` sıra numaralı tebliğleri yayımlamıştır. Bu yayımlanan tebliğler Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından TMS 16 Maddi Duran Varlık Standardında yapılan değişiklik ile ilgilidir. Yayımlanan tebliğlere göre taşıyıcı bitki grubu TMS 41 Tarımsal Faaliyet Standardının kapsamından çıkarılıp, TMS 16 Maddi Duran Varlık standardının kapsamına alınmıştır. 30 ve 31 sıran numaralı tebliğlerde taşıyıcı bitki sınıfını belirleyen özelliklerden bahsetmektedir. Tebliğdeki açıklamalardan zeytin bahçelerinin de taşıyıcı bitki sınıfına girdiğini ve TMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardına göre işlem görmesi gerektiği anlaşılmaktadır. TMS 41 Tarımsal Faaliyetler standardında `Bu standart taşıyıcı bitkilerin ürünlerine uygulanır` ifadesi ile elde edilecek zeytin meyvesinin TMS 41 Tarımsal Faaliyet Standardı kapsamında inceleneceği belirtilmiştir. Bu tez çalışmasında TMS 41 Tarımsal Faaliyetler ve TMS 16 Maddi Duran Varlıklar standartları ile ilgili açıklamalar yapılmış olup, İzmir'in Menemen ilçesinde faaliyette bulunan bir zeytin çiftliği işletmesinin muhasebeleştirme süreci incelenmiştir. Anahtar Kelimeler : Tarımsal Faaliyet, Canlı Varlıklar,Maddi Duran Varlıklar, Standartlar, TMS 41, TMS 16, Taşıyıcı Bitkiler, Zeytin

Since the time of human history, agriculture is the most basic form of production that allows mankind to continue its existence. Agriculture maintains its importance beside the developing industry sector and most of agriculture products continue to provide industrial raw materials. Recognitions made through the general accounting system do not give clear information about agricultural activity. Used by many countries, the International Financial Reporting Standards (IAS / IFRS) is adapted to Turkey. Turkey Financial Reporting Standards, which is adapted to the shape of Turkey (TAS / TFRS) is helping preparers of financial statements related to agricultural operations. The TMS 41 Agricultural Activities Standard and other regulatory standards related to agricultural activities provide a more transparent and understandable structure in accounting and reporting. In June 2014, the International Accounting Standards Board (IAS 16) amended the Standard for Fixed Assets (IAS 16), introducing the concept of a carrier plant and announcing that carrier plants entered the class of fixed assets. Bearer plants are plants that produce excess products from an accounting period and are used for the production and disposal of agricultural products, with very low likelihood of being sold as agricultural products other than trivial residue sales. (Such as olive trees, fruit gardens) Bearer plants were to be recognition for by TAS 41 Agricultural Activities standard until 2014. In 2014, the Public Surveillance Authority published the Official Gazette No. 29173 and regulations numbered 30 and 31. These regulations relate to the amendment made in the TAS 16 Tangible Assets Standard by the International Accounting Standards Board. According to the published regulations, the bearer plant group has been removed from the scope of TAS 41 Agricultural Activity Standard and taken under the scope of TAS 16 Tangible Assets Standard. The 30th and 31st regulations mention properties that determine the class of carrier plant. It is understood that olive gardens should also be treated in accordance with the TAS 16 Tangible Assets standard in the declarations in the regulations. It is stated that the olive fruit to be obtained with the expression `This standard applies to the products of the carrier plants` in TAS 41 Agricultural Activities standard will be examined within the scope of TMS 41 Agricultural Activity Standard. In this thesis, IAS 41 Agriculture and IAS 16 Property, Plant and Equipment is made statements about standards, an olive farm recognition process of the companies in Izmir Menemen district.Keywords: Agricultural Activity, Live Assets, Tangible Assets, Standards, TAS 41, TAS 16, Carrier Plants, Olive