Sykes-Picot düzeninin oluşturduğu başarısız devletler: Irak ve Suriye örnekleri

Abstract

Başarısız devlet kavramı, uluslararası toplumun bir üyesi olma konusunda yetersiz kalan ve kendi kendini yönetme işlevini yerine getiremeyen devletleri ifade etmek için 1993'te Gerald B. Helman ve Steven R. Ratner tarafından kullanılmıştır. Irak ve Suriye'nin uluslararası ilişkilerdeki başarısızlığı aşamalı bir şekilde olmuştur. Kuruldukları dönemden bu güne istikrarlı bir yapıya kavuşamayan bu devletlerin başarısızlıklarına neden olan en önemli gelişmelerden biri XX. yüzyılın başında yaşanmıştır. İngiltere ve Fransa tarafından Sykes-Picot Protokolü ile 16 Mayıs 1916'da temelleri atılan Orta Doğu düzeni, bölgenin yerel unsurları ve gerçekleri dikkate alınmadan oluşturulduğu için bu düzenin ürünü olan, Irak ve Suriye günümüzde birer başarısız devlet olarak varlığını devam ettirmektedir. İngiltere ve Fransa'nın böl ve yönet sömürgecilik politikasıyla Suriye ve Irak'tan ayırdığı; Lübnan, Filistin, İsrail, Ürdün ve Kuveyt gibi devletler ise sadece sınırlarıyla değil, var olma haklarıyla bile zaman zaman bölgesel sorunlara neden olmuştur.Irak ve Suriye'nin dış müdahalelerle yapay bir şekilde oluşturulması ve sömürge örgütlenme modelinin bu ülkelerdeki kimlik biçimlenmesi üzerindeki etkileri, bu ülkelerde bağımsızlıktan sonra kurulan siyasi düzene de yansımıştır. Manda yönetimi sürecinde İngiltere ve Fransa tarafından etnik, mezhepsel ve dini farklılıkları ön plana çıkarılmış bu ülkelerdeki toplumlar bağımsızlıklarını kazandıktan sonra da ortak bir vatana bağlı hareket edememiş, yerel ve özel kimlikleri ile hareket etmiştir. Sykes-Picot düzeni XXI. yüzyılda Irak'ta ABD işgali, Suriye'de ise iç savaş ile revizyona uğramaktadır. Ancak bu ülkelerin kaderi yine yerel unsurlar tarafından değil, büyük ölçüde küresel ve bölgesel güçler tarafından belirlenmektedir. Bu nedenle Irak ve Suriye'de kalıcı siyasi istikrar ve düzen sağlanamamaktadır. Bu çalışmada, günümüzde bölgesel ve küresel sorunlara neden olan Irak ve Suriye'nin başarısızlığında dış müdahalelerin rolü tartışılmıştır.

The concept of the failed state was used firstly in 1993 by Gerald B. Helman and Steven R. Ratner, in order to describe the states which fell short of becoming a member of international society and which failed to function as a self-governed state. The failure of Iraq and Syria in the international relations was a gradual process. One of the main developments which can be held responsible fort he failure of these two states, from their foundation to the present day, took place at the beginning of XX. century. Because the order of the Middle East, which England and France started to create with the Protocol of Sykes-Picot, did not take into account the local elements and the realities of the region, Iraq and Syria the products of this order continue to exist as failed states. States such as Lebanon, Palestine, İsrael, Jordan and Kuwait, which were separeted from Syria and Iraq by the divide and role policies England and France are able to cause regional problems, sometimes not only with their borders, but with their rights for exsistence as well.The artificial intervention of Iraq and Syria and the effects of the social-political organization model in the formation of identity in these countries are reflected in the political system established after independence in these countries. The societies in these countries whose ethnic, sectarian and religious identities were emphasized by England and France during the mandate regime could not commit to one shared motherland even after they gained indepence, instead they continued to act with their local and regional identities. In the XXI. century the Sykes-Picot regime has been undergoing a revision through the invasion of Iraq by the US and through a civil war in Syria. However, the destiny of these countries is designated not by the local elements, but by the global and regional forces. For this reason, permanent political stability and order have not been established in Iraq and Syria. In this study, the role of dental interventions was discussed in the failures of Iraq and Syria, which caused regional and global problems today.