Kanserli hastalarda hastalık algısı ve anksiyete düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma kanserli hastalarda hastalık algısı ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla ilişkisel tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Materyal ve Metot: Araştırma Temmuz 2015-Temmuz 2016 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi onkoloji kliniklerinde yatan, 1454 yetişkin hasta oluşturmuştur. Örneklemini; bu hastanede onkoloji kliniklerinde yatan, araştırmaya alım ölçütlerine uyan, evreni bilinen örneklem büyüklüğü formülü kullanılarak belirlenen 304 hasta oluşturmuştur. Hata payını azaltmak amacıyla araştırma 318 hasta ile tamamlanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulan Hasta Tanıtım Anketi Formu, Durumluluk Kaygı Ölçeği ve Hastalık Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, Kruskal Wallis, ANOVA ve Korelasyon kullanılmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan kanserli hastaların anksiyeteleri hafif olarak bulunmuştur. Hastalık algısı ölçeği hastalık belirtileri alt boyutunun yüzdelerine bakıldığında en sık yorgunluğun görüldüğü tespit edilmiştir. Hastalık algısı alt boyutlarının puan ortalaması; süre (akut/kronik) 17.00±6.72, sonuçlar 23.00±5.45, kişisel kontrol 24.00±5.57, tedavi kontrol 20.00±4.63, hastalığı anlayabilme 9.00±4.19, döngüsel süre 12.00±2.56, duygusal temsiller 20.00±7.29; psikolojik faktörler 17.81±7.23, risk faktörleri 15.87±4.35, bağışıklık 6.29±2.77, kaza ve ya şans 4.66±1.84 olarak bulunmuştur. Hastalık belirtileri, sonuçlar, kişisel kontrol, döngüsel süre, duygusal temsiller ve psikolojik faktörler ile durumluluk kaygı ölçeği puan ortalaması arasında pozitif yönde istatistiksel olarak önemli ilişki bulunmuştur (p<0.001).Sonuç: Hastalık algısının hastalık belirtileri, sonuçlar, kişisel kontrol, döngüsel süre, duygusal temsiller ve psikolojik faktörler alt boyutlarının anksiyete düzeyini etkilediği belirlendi. Bu sonuçlar doğrultusunda; kanserli hastaların hastalık algılarının ve anksiyete düzeylerinin belirlenmesi ve uygun danışmanlık hizmetinin hemşireler tarafından verilmesi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Anksiyete, Hastalık Algısı, Hemşire, Kanser.

Aim: The aim of this correlation and descriptive study is to investıgatıon of the relationship between the perception of the disease and level of anxiety in patients with cancer.Material and Method: This study was done between July, 2015 and July 2016. This study universe consistented 1454 patients who were hospitalized and were aged 18 and older in the Inonu Universty Turgut Ozal Medical Center Oncology Department with a diagnosis of cancer. A total of 318 patients made up the study sample. Tools for data collection were a personel data questionare for the patient, a Illness Perception Scale and Strait-Trait Anxiety Inventory. Descriptive data were summarized as absolute numbers and percentage; independent group comparisons used t test, the Kruskal-Wallis, ANOVA, analysis of variance and Pearson's correlation coefficent.Results: This research found that patients anxiety level was low. The average point and standart deviations of timeline subscales of illness perceptions were 17.00±6.72, consequences were 23.00±5.45, personal control were 24.00±5.57, treatment control were 20.00±4.63, illness coherence were 9.00±4.19, timeline cyclical were 12.00±2.56, emotional represantions were 20.00±7.29, psychological attributions were 17.81±7.23, risk factors were 15.87±4.35, immunity factors were 6.29±2.77. A positive relation was detected (p<0.001) between the subcale average points of the factors which compose the subscales of illness perceptions questionare: symptoms, consequence, emotional represantions, psychological attributions and the average points of anxiety. Conclusion: It's recorded that many sub scales of illness perceptions the anxiety, when they evaluated together. In accordiance with these results, patients illness perceptions and anxiety determine.Key Words: Anxiety, Illness Perceptions, Nurse, Cancer.