Arap dilinde mezîd fiiller ve Bakara sûresi incelemesi

Abstract

İslam dininin temel kaynağı kabul edilen Kur'an-ı Kerim'in daha doğru anlaşılmasının olmazsa olmaz gereklerinden birinin, Arap dilinin detaylı olarak bilinmesi olduğu düşüncesinden hareketle bu alanda inceleme yapmaya karar verdik. Bu bağlamda çok geniş olan alanı, sadece mezîd fiiller ve Bakara sûresi ile sınırlandırdık. Öncelikle sûredeki mezîd fiillerin tesbiti yapıldı. Sonrasında bu fiiller üç ana tabloda, bâblarına, zamanlarına ve Aksâm-ı Seb'a'ya göre sınıflandırıldı. Her bir sınıflandırma diğer iki tablo ile çaprazlanarak alt tablolara ayrıldı. Son olarak bâblarda kullanılan mezîd fiillerin sayısı, kaç defa kullanıldığı, en çok kullanılandan en az kullanılana sıralaması ile, sülâsîsi de (üçlüsü) tesbit edilerek ortaya konuldu.Çalışmamızın birinci bölümünde Arap dilinde sarf (morfoloji) konusuyla ilgili kısa bir tanımlamadan sonra, sarfın alt başlıklarından olan mezîd (artırılmış) fiiller hakkında bilgi verildi. Bu bölümde mezîd fiillerin bâbları (kısımları) anlatıldı, bu bâbların manaya katkıları hakkında gerek kadim (eski) gerekse güncel modern kaynaklardan faydalanılarak bilgiler aktarıldı. Herbir bâbın fiile kattığı anlamlara ilişkin Kur'an'dan ve sözlüklerden örnekler verildi. Özellikle incelediğimiz Bakara sûresindeki artırılmış (mezîd) fiiller, tefsir kitapları ve sözlüklerden araştırılarak ayetteki anlama katkısı ortaya konulmaya çalışıldı. Tabi ki, bu kısımda sûredeki bütün fiillerin incelenmesi çalışmanın boyutlarını aşacağından, özellikle en fazla görülen if'âl bâbı fiillerinin tamamı, diğer bâbların ise önemli gördüğümüz mezit fiiller incelenmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümde ise, Bakara sûresindeki konumuz olan fiiller, bu sefer Aksâm-ı Seb'a (yedi kısım) ayrıştırmasına göre, bâb sırasıyla incelenmiştir. Tüm bâblardaki fiillerin, Aksâm-ı Seb'a'ya göre en fazla kullanılanı araştırılmış ve detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Çalışmadaki temel amacımız, ayetlerdeki mezîd fiillerin, bulundukları bâbtan aldıkları anlamını bulmaya çalışmak olmuştur. Bunun içinde, başta Ebu Hayyan Endülüsî'nin (h.654-745) el-Bahru'l-Muhît, Zemahşerî'nin (h.467-538) el-Keşşâf, İbn-i Âşûr'un (h.1296-1393) et-Tahrîr ve't-Tenvîr, adlı eserleri olmak üzere farklı tefsir kitaplarını ve İbn-i Manzûr'un (h.630-711) Lisânu'l-Arab, Fîrûzâbâdî'nin (h.729-817) el-Kâmûsu'l-Muhît, adlı sözlüklerini ve Ragıb el-Isfehênî'nin (h.?-502) el-Müfredât fî Garîbi'l-Kur'an adlı kitabını kullandık. Anahtar Kelimeler: Arap Dili, Bakara Sûresi, Mezîd Fiiller, Bâblar.

We decided to do this study because of one of the main neccessity to understrand the Quran, which is admitted as main source of Islam, is detailed knowledge about Arabic language. But we limited the issue with mazeed verbs and bakarah surah because the issue has large content. Firstly, we found mazeed verbs in the surah. Then, these verbs were classified as its babs, tenses and aqsam sab'a. Each classification were intercrossed with the others and sub-classifications were created. Lastly, It was defined that the number of mazeed verbs, how many times they are used, the order from more used to the less used, its sulasis.In the first part of our study, after the small brief about mophology in Arabic language, the information were given about mazeed verbs which are subtitle of the morphology. In this part, bab of mazeed verbs are explained and also the information about their definitions were quoted from not only old but also modern resources. The examples are given about babs additional meaning to the verbs from Quran and dictionaries. Espacially in examined Bakarah surah, it is tried to present the additional meaning of mazeed verbs by searching tafseers and dictionaries. Because of the number of mazeed verb in Quran, the complete if'âl verbs which are seen commonly and the important ones form other babs are examined.On the second part of our study, mentioned verbs in bakarah surah, now in terms of Aksâm-i Seb'a, were examined in order of bâb. The verbs from all bâbs which are mostly used according to Aksâm-i Seb'a are searched and expalined in detail.The main purpose in this study is to find the mazeed verbs meanings comes from the babs in ayah. To do this, we profit by mainly from Ebu Hayyan Endülüsî'nin (h.654-745) el-Bahru'l-Muhît, Zemahşerî'nin (h.467-538) el-Keşşâf, İbn-i Âşûr'un (h.1296-1393) et-Tahrîr ve't-Tenvîr and different tafseer books and also İbn-i Manzûr'un (h.630-711) Lisânu'l-Arab, Fîrûzâbâdî'nin (h.729-817) el-Kâmûsu'l-Muhît, Ragıb el-Isfehênî'nin (h.?-502) el-Müfredât fî Garîbi'l-Kur'an.Key Words: Arabic Language, Bakara Surah, Mazeed Words, Abwab.