Islam Hukuku açısından son dönem hilafet tartışmaları (Seyyid Bey, Senhurî ve Mevdûdî örneği)

Abstract

Hz. Peygamber'in vefatıyla beraber ortaya çıkan hilafet konusu, Müslümanların karşılaştıkları ilk meseledir. Başlangıcından itibaren Müslümanlar arasında hilafet etrafında önce siyasî ihtilaflar ortaya çıkmış, sonra da hilafet, itikadî bir meseleye dönüşmüştür. Aslında Müslümanların tarihî süreç içerisinde edindiği yönetim tecrübesinin ifadesi olan hilafet, çeşitli merhalelerden geçmiş olmakla birlikte ilga edildiği 3 Mart 1924'te kadar İslam toplumunun en temel siyasî müessesesi konumunda olmuştur. Hilafetin ilga sürecinin bir başlangıcı kabul edilen II. Meşrutiyetten günümüze kadar hilafet üzerine birçok tartışma yapılmış ve bu konuda önemli eserler kaleme alınmıştır. Biz de bu çalışmamızda yazdıklarıyla ve fikirleriyle hilafet tartışmalarında önemli yer tutan Türk hukukçu Muhammed Seyyid Bey, Mısırlı hukukçu Abdurrazık Senhûrî ve Pakistanlı âlim Ebu'l Alâ Mevdûdî'nin hilafet hakkındaki görüşlerini ortaya koyup İslam hukuku açısından değerlendirdik.Çalışmamız giriş, dört bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın amacı, yöntemi, kaynakları, kapsamı, tezin sunulması, hilafetin tarifi ve kısaca tarihine yer verilmiştir. Birinci bölümde Seyyid Bey'in hilafet anlayışı, ikinci bölümde Senhûrî'nin hilafet anlayışı, üçüncü bölümde Mevdûdî'nin hilafet anlayışı aktarılmış ve dördüncü bölümde de bu yazarların hilafet anlayışları değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise konu hakkında ulaştığımız sonuca yer verilmiştir.

The issue of caliphate coming to existence after Prophet Muhammad is the first problem that Muslims confronted. At the beginning, political disputes have arosed around the caliphate among Muslims. Afterwards the caliphate has turned into the matter of belief. Actually the caliphate being the statement of the management experience of Muslims in the historical process was the most fundamental political institution of Islamic society until 3 March 1924 at which it avoided after several stages. There have been many discussions on the caliphate and important works have been written on this subject until the present from the second constitutionalist period. This period has been considered a beginning of the abrogation process of the caliphate. In our study, we have expressed the related opinions of Turkish jurist Seyyid Bey, Egyptian jurist al-Senkhūrī and Pakistani scholar al-Mevdūdī. They have taken an important place by means of his ideas about caliphate. Subsequently we have analyzed these opinions according to the Islamic Law.Our study consists of introduction, four chapters and results. The introduction includes purpose, method, resources and scope of the study, and how the thesis presents, and description and brief history of the caliphate. In the first chapter, Seyyid Bey's opinion of caliphate has dealt with. In the second part, al-Senkhūrī's opinion of caliphate has dealt with. In the third part, al-Mevdūdī's opinion of caliphate has dealt with. In the fourth part, their ideas of caliphate have analyzed. In the conclusion section, the results which we reached about the subject have been explained.