Eşyanın gümrük kıymeti, vergilendirilmesi ve uyuşmazlıklarının çözüm yöntemleri

Abstract

Tarihin en eski vergilerden biri olan gümrük vergisi, ihdas edildiği günden bu yana uluslararası ticarete konu eşyanın gümrük bölgesi olarak adlandırılan yere girişinde, çıkışında veya bu bölgeden transit geçişinde çoğunlukla değeri üzerinden alınan önemli bir dış ticaret politikası aracı olmuştur. Günümüzde, gümrük vergileri tanımı altında eşyanın ithali ya da ihracına bağlı olarak tahsili öngörülen ithalat ve ihracat vergilerinden sadece birini oluşturan gümrük vergisi, tarife, kıymet ve menşe olarak adlandırılan üç ana unsur etrafında hesaplanmaktadır. Çalışmanın da esasını oluşturan gümrük kıymeti, eşyanın ithali dolayısıyla alınacak gümrük vergisinin matrahını oluşturan ve aynı zamanda diğer gümrük vergilerinin de matrahlarına kaynak teşkil eden önemli bir belirleyicidir. Farklı teknik ve yapısal özellikleri ve etkileri nedeniyle dahili vergilerin tabi olduğu Vergi Usul Kanunu kapsamı dışında tutulan gümrük vergileri, ülkeler için önemli bir gelir kaynağı olmasının ötesinde, dış ticaret politikası hedeflerine ulaşmada kullanılan önemli bir enstrüman niteliğindedir. Ancak, gümrük vergilerinin doğru ve eksiksiz bir şekilde tahsil edilebilmesi, bu çerçevede gümrük kıymetinin de doğru, gerçek ve belirlenen usullere uygun olarak tespit edilebilmesine bağlıdır. Üç bölümden oluşan işbu çalışmanın amacını, gümrük kıymet sisteminin dış ticaretin vergilendirilmesindeki rolü ve öneminin ortaya konulması ile kıymet uyuşmazlıklarının ve çözüm yöntemlerinin incelenmesi oluşturmaktadır.

Customs duty, which is one of the oldest taxes in history, that is mostly charged on the value of the goods that is subject to international trade while its entrance, exit or transit to the location that is defined as customs territory, has been an important foreign trade policy instrument since the day it was established. Nowadays, customs duty, which constitute only one of the import and export taxes that are intended to be collected depending on the import or export of goods under the definition of customs duties, are calculated around three main elements called as tariff, value and origin. The customs value, which is the essence of the study, is an important determinant that constitutes the basis of the customs duty to be taken due to the importation of the goods and at the same time constitutes tax base of other customs taxes.Customs duties, which are excluded from the scope of the Tax Procedures Law for which the internal taxes are subject, due to their different technical and structural characteristics and impacts, are an important instrument for achieving foreign trade policy objectives beyond being a significant source of income for countries. However, the accurate and complete collection of customs duties depends on the determination in accordance with the correct, real and determined procedures of the customs value in this context.The aim of this study, which consists of three parts, is to determine the role and importance of the customs value system in the taxation of foreign trade and to examine the value disputes and solution methods.