Lavanta yağının benign prostat hiperplazili hastaların ameliyat öncesi yaşam bulguları ve kaygı düzeyine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, lavanta yağının benign prostat hiperplazili hastaların ameliyat öncesi yaşam bulguları ve kaygı düzeyine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metot: Araştırma ön test-son test kontrol gruplu yarı deneme modeli olarak, Malatya Devlet Hastanesi (MDH) üroloji kliniğinde Ocak 2016 – Ocak 2017 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini; MDH Üroloji Kliniğinde yatan araştırmaya alım kriterlerine uyan benign prostat hiperplazili (BPH) yetişkin hastalar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise; yapılan güç analizine göre belirlenen ve olasılıksız örnekleme yöntemiyle seçilen 110 hasta (55 deney, 55 kontrol) oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Hasta Tanıtım Formu, Hasta İzlem Formu ve Durum Kaygı Ölçeği (DKÖ) kullanılmıştır. Hastaya ait bilgiler hasta tanıtım formuna, hastanın araştırmacı tarafından ölçülen yaşam bulguları sistolik kan basıncı (SKB), diyastolik kan basıncı (DKB), nabız, solunum ve oksijen satürasyonu (SPO2) hasta izlem formuna kaydedilmiş ve hastaların kaygı seviyesi DKÖ ile belirlenmiştir. Deney grubundaki hastalara ilk olarak hasta tanıtım formu, DKÖ ve hasta izlem formu uygulanmış ve sonra en az 5 dk (ort: 5-10 dk) süreyle lavanta yağı koklatılmıştır. Lavanta yağı koklatma işleminden 20 dk sonra DKÖ ve hasta izlem formu tekrar uygulanılmıştır. Kontrol grubuna ise; hasta tanıtım formu ve hasta izlem formu, DKÖ uygulanmış ve en az 20 dakika (ort: 20- 25) sonra DKÖ ve hasta izlem formu tekrar uygulanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik, ki-kare ve t testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamında; deney grubunun durumluk kaygı ön test puan ortalaması 65.07±6.24 iken aromaterapi sonrası 26.60±7.47'e düşmüş. Kontrol grubunda ise durumluk kaygı ön test puan ortalaması 66.29±4.20 iken aromaterapi sonrası 63.50±2.94'e düşmüştür. Deney grubu ile kontrol grubu karşılaştırıldığında fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Aromaterapi öncesi ve sonrası yaşam bulgularındaki değişim incelendiğinde ise deney grubundaki bireylerin SKB ortalaması 127.54±20.27 iken, aromaterapi sonrası 124.36±16.27'ye solunum sayısı ortalaması 21.85±2.51 iken, aromaterapi sonrası 20.54±3.09'a düşmüş, SPO2 ortalaması ise 93.63±1.89 iken aromaterapi sonrası 94.09±1.54'e yükselmiş ve ölçümler arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Yaşam bulgularının diğer değişkenleri olan DKB ve nabız değerlerinde ise deney grubunda normal sınır aralığında düşüşler saptanmış ancak istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Sonuç: Araştırmada elde edilen bulgulardan lavanta yağı inhalasyonun BPH'lı hastaların ameliyat öncesi kaygı düzeyini azalttığı ve yaşam bulgularına etkisi olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Aromaterapi, Benign prostat hiperplazi, Hemşirelik, Kaygı, Lavanta yağı

Purpose: This study was perfomed to determine effects of lavaender oil on levels of anxiety and vital signs of benign prostate hyperplasia patients in preoperative period. Material and Method: This research was conducted between January 2016- January 2017 at the urology clinics of malatya state hospital as a quasi-experimental research with pretest- posttest control group designs. The study population consisted of BPH patients hospitalized suitable admission of research conditions at the urology clinics of malatya state hospital. The sample group consisted of 110 patients (55 test, 55 control) selected with random sampling and determined according to power analysis. Patient İdentification Form, Patient Registration Form and State And Trait Anxiety Inventory (STAI) were used for materials of data collection. Informations about patient were recorded in the patient identification form, vital signs that were systolic blood pressure (SBP), diastolic blood pressure (SBP), pulse, respiration and oxygen saturation (SPO2) measured by researcher were recorded in the patient registration form and level of patient anxiety were determined with STAI. In the experimental group; firstly patient identification form, patient registration form and STAI were applied to patients, after that lavender oil inhaled at least 5 minutes (mean: 5-10 min). Following this process STAI and patient registration form were applied again. While n te control group; patient identification form, patient registration form and STAI were applied to patients and after at least 20 min (mean: 20-25 min) STAI and patient registration form were applied again. Results: Under scope of research; the mean level of anxiety before aromatherapy in test group was 65.07±6.24 decreased to 26.60±7.47 after aromatherapy. However, in the control group it was 66.29±4.20 before the aromatherapy and reached to 63.50±2.94 after aromatherapy. There was a significant reduction in test group compare with in control group. Changes of vital signs rates were examined in test group before and after aromatherapy, revealed the mean of SBP rate decreased from 127.54±20.27 to 124.36±16.27, the mean of respiratory rate decreased from 21.85±2.51 to 20.54±3.09, the mean of SPO2 rate increased from 93.63±1.89 to 94.09±1.54 and determined mean differences of this there variables was statistically significance. Although after aromatherapy decreases were observed rates of DBP and pulse in test group, there was no significance change statistically.Conclusion: In this study, the obtained findings showed that lavender oil inhalation reduced the anxiety levels and had effects on vital signs of BPH patients in preoperative period. Key Words: Aromatherapy, Benign prostate hyperplasia, Nursing, Anxiety, Lavender Oil