Dört yerli-iki yabancı kayısı çeşidinin karşılıklı melezlenmesiyle elde edilen genotiplerin fenolojik ve pomolojik karakterizasyonu

Abstract

Çalışmada Kabaaşı, Hacıhaliloğlu, Çataloğlu ve Hasanbey'den oluşan 4 yerli; Luizet ve P. Colomer'den oluşan 2 yabancı çeşitle yapılan resiprokal melezlemeden elde edilen genotiplerin pomolojik ve fenolojik özellikleri araştırılmıştır. Araştırma 2009-2010 yetiştirme sezonunda 2 yıl olarak Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'ne ait uygulama bahçesi ve laboratuarlarında yürütülmüştür. Genotip ve ebeveynlerde 2 yıl boyunca; meyve eni, boyu, yüksekliği, ağırlığı, çekirdek ağırlığı, et/çekirdek oranı, meyve et sertliği, suda çözünebilir toplam kuru madde oranı ve pH gibi pomolojik özellikleri ile tomurcuk kabarması, ilk çiçeklenme, tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu, meyve olgunlaşma tarihi ve yaprak dökümü gibi fenolojik özellikler incelenmiştir.2009 yılında yapılan tartılı derecelendirmeye göre en yüksek puanı alan 23-9, 19-17 ve 26-1 No'lu genotiplerin çeşit adayı olabilecekleri belirlenmiştir.2010 yılında genotiplerle birlikte bunların ebeveynleri de incelenmiştir. Tartılı derecelendirmede en yüksek puanı Kabaaşı çeşidi almıştır. Kabaaşı'dan sonra Luizet X Kabaaşı, Kabaaşı X Luizet melezlemesinden elde edilen 11-12, 12-2, 1-23, 11-9 ve 11-24 numaralı genotiplerin tartılı derecelendirmede en yüksek puanları aldıkları dikkati çekmiştir. Söz konusu sıralamada yerli çeşitlerden Hacıhaliloğlu 7'nci, Hasanbey 17'nci ve Çataloğlu 63'üncü sırada yer almışlardır. Bu sonuçlar, melezleme sonucunda çeşit adayı olarak seçilmiş genotiplerde kalite bakımından önemli ilerlemelerin olduğunu göstermektedir. Bundan sonraki aşamada seçilmiş 8 kayısı çeşit adayı üzerindeki çalışmalara devam edilmesi gerekmektedir.

In this study, the pomological and phenological characteristics of the genotypes obtained from reciprocal hybridization with 4 local `Kabaaşı`, `Hacıhaliloğlu`, `Çataloğlu` and `Hasanbey`; 2 foreign varieties formed of `Luizet` and `P. Colomer` were investigated. The research was carried out in the orchard and laboratories of Malatya Apricot Research Institute for two years in 2009-2010 growing season.Pomological characteristics such as fruit width, length, height, weight, seed weight, flesh / seed ratio, flesh firmness, total soluble solid and pH; phenological characteristics like bud blistering, first flowering, full bloom, end of flowering, date of fruit ripening and defoliation were exanimated in genotype and parents for 2 years.According to the weighted grading performed in 2009, it was determined that the genotypes with the highest scores; 23-9, 19-17 and 26-1 could be promising varieties.Genotypes as well as their parents were examined in 2010. `Kabaaşı` variety was the highest score in weighted rating. It was noted that genotypes 11-12, 12-2, 1-23, 11-9 and 11-24 obtained from the crossing of Luizet X Kabaaşı and Kabaaşı X Luizet obtained the highest scores in weighted rating after Kabaaşı. Hacıhaliloğlu 7 th, Hasanbey 17 th and Çataloğlu 63 th was ranked amoung domestic varieties. These results show that there are significant improvements in quality in genotypes selected as candidate for varieties as a result of hybridization. In the next stage, studies should be continued on the selected 8 apricot cultivar candidates.