Seçilmiş finansal göstergelerin tüketici güveni üzerindeki etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Tüketicilerin finansal kararlarını etkileyen unsurların başında geleceğe yönelik beklentileri gelmektedir. Tüketicilerin ekonominin geleceğine yönelik beklentileri sadece finansal kararlarını etkilememekte aynı zamanda ülke ekonomisine olumlu ya da olumsuz etki yapabilmektedir. Dolayısıyla tüketicilerin ülke ekonomisinin geleceğine dönük beklentilerini ölçmek; ekonomik karar birimleri ve finansal karar alanlar için yol gösterici bir rol oynamaktadır. Bu beklentiler, Türkiye'de Türkiye İstatistik Kurumu tarafından her ay yapılan `tüketici eğilim anketi` ile ölçülmektedir. Yapılan anket sonucunda oluşturulan `Tüketici Güven Endeksi` de tüketicilerin her ay ekonomiye olan güven düzeylerini göstermektedir. Tüketici güveni makro ekonomik gelişmelerin yanında finansal piyasalardaki gelişmelerden de etkilenebilmektedir.Bu çalışmanın amacı; BİST 100 Endeksi, Döviz Sepeti Kuru ve Vadesine iki yıl kalmış devlet tahvili faizi oranının (gösterge faiz) Tüketici Güven Endeksi üzerindeki etkisini zaman serisi analizi yöntemi kullanarak incelemektir. Bu çalışmada Tüketici Güven Endeksi ile finansal araçlar arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkisi Temmuz-2006 ile Haziran-2019 dönemi için ARDL sınır testi yöntemi ile araştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; Tüketici Güven Endeksi ile BİST100 endeksi ve Döviz Sepeti Kuru arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Eşbütünleşme testi bulguları; uzun dönemde BİST100 endeksinin Tüketici Güven Endeksini pozitif yönde, Döviz Kuru Sepetinin ise tüketici güvenini negatif yönde etkilediği, kısa dönemde ise Döviz Sepeti Kurunun Tüketici güven endeksini yine negatif yönde etkilediğini ortaya koymaktadır. Uzun dönemde tüketici güveni, döviz sepeti kuruna BİST100 endeksine göre daha duyarlıdır. Gösterge faiz oranı ile Tüketici Güven Endeksi arasında uzun ya da kısa dönemde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Anahtar Kelimeler: Tüketici Güven Endeksi, Tüketici Davranışları, Eşbütünleşme, Sınır Testi, ARDL Yöntemi

The main factor that affect consumers financial decisions is their expectations for the future. Consumers expectations for the future of the economy do not only affect their financial decisions but also may have a positive or negative impact on the economy of any country. Thus, measuring consumer expectations for the future of the country economy plays a guiding role for economic decision-makers and financial decision-makers. This expectations are measured by `consumer propensity survey` designed by Turkish Statistical Institute in Turkey. The Consumer Confidence Index, which was formed as a result of the survey, shows the confidence levels of consumers for the economy each month. Consumer confidence can be either affected by macroeconomic developments or developments in financial markets.The main purpose of this study is to investigate the effect of BİST100 Index, Currency Basket and 2 year bond yield for Turkey on Consumer Confidence Index by using time series analysis method. In this study, the short and long term relationships between the Consumer Confidence Index and financial instruments are investigated for the period July-2006 - June-2019 by using the ARDL bound test method. The findings show that there is a long-term relationship between the Consumer Confidence Index and BIST100 index and Currency Basket Rate. The findings of coentegration; in the long-run, BİST100 Index have a positive effect on Consumer Confidence Index, Currency Basket Rate have a negative effect on Consumer Confidence Index, in the short-run, Currency Basket Rate have a negative effect on Consumer Confidence Index. In the long run, Consumer Confidence is more sensitive to Currency Basket Rate than the BIST100 Index. In the long or short term, there was no statistically significant relationship between the 2 year bond yield for Turkey and the Consumer Confidence Index.Keywords: Consumer Confidence Index, Consumer Behaviours, Cointegration, Bound Test, ARDL Method.