Gelişmekte olan ülkelerde reel efektif döviz kurları ile dış ticaret dengesi arasındaki ilişki

Abstract

Günümüz küreselleşen dünyasında finansal serbestleşmenin de etkisiyle sermaye çok kısa sürede farklı ekonomiler arasında özgürce dolaşabilmektedir. Sermayenin bu derece özgürce dolaşabilmesi döviz kurları üzerinde önemli değişikliklere yol açabilmektedir. Döviz kurları üzerindeki bu değişiklikler ise dış ticareti ciddi oranda etkilemektedir. Özelikle gelişmekte olan ülkelerde doğru döviz kuru seçimi ve seçilen döviz kurlarının istikrarlı bir şekilde sürdürülebilmesi büyük önem arz etmektedir.Gelişmekte olan birçok ülkenin diğer bir önemli sorunu da dış ticaret açıklarıdır. Bu ülkeler söz konusu dış ticaret açıklarını kapatmak ve/veya iç piyasaları canlandırıp iktisadi kalkınmayı sağlamak için ihracat rakamlarını artırmaya çalışırlar. Bu yüzden de doğru döviz kuru seçimi büyük önem kazanmaktadır. Biz bu çalışmada döviz kurları ile dış ticaret dengesi arasında bir ilişki olup olmadığını eğer varsa bu ilişkinin hangi yönde olduğunu tespit etmeye çalıştık.Bu kapsamda çalışmamızda bağımlı değişken olarak dış ticaret dengesini belirledik. Bunun dışında kişi başı milli gelir, doğrudan yabancı yatırımlar, reel faiz oranları, reel efektif döviz kurları, kamu harcamaları kontrol değişkeni olarak belirlenmiştir.Çalışmamıza ekonomik anlamda bir birine benzediğini düşündüğümüz dokuz ülkeyi dâhil ettik. Bu ülkeler, Brezilya, Gürcistan, İran, Malezya, Meksika, Pakistan, Paraguay, Rusya ve Türkiye'dir. Söz konusu ülkelere ait verileri analiz ederken 2008 küresel krizinden sonraki yılları dikkate aldık. Buna istinaden seçilmiş ülkelerde reel efektif döviz kurları ile dış ticaret dengesi arasındaki ilişkiyi 2009-2018 yılları arasındaki verileri kullanarak deneysel olarak test ettik. FGLS yöntemi ile analiz yaptığımız çalışmanın sonucuna göre reel efektif döviz kurlarının dış ticaret dengesini pozitif yönde etkilediği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru, Reel Efektif Döviz Kuru, Dış Ticaret Dengesi, FGLS Yöntemi, Panel Veri Analizi

In today's globalising world, capital flow, with the effect of financial liberalisation, freely and rapidly between different economies. Such ability of capital to flow freely can lead to significant changes in exchange rates. These changes, in turn, significantly affect foreign trade. In particular, in developing countries, it is of importance to choose an appropriate exchange rate and to maintain those exchange rates steadily.Another major problem for many developing countries is trade deficits. In order to reduce these trade deficits and/or to achieve economic development by boosting the domestic market, these countries attempt to increase the export figures. Therefore, it becomes important to choose an appropriate exchange rate. In this study, we attempted to ascertain whether there is a relationship between the exchange rates and trade deficits, and if so, in which direction it takes.In this context, we set the balance of trade deficit asthe dependent variable of our study. Apart from this, per capita income, foreign direct investments, real interest rates, real effective exchange rates, and public expenditures wereassigned as the control variable.We included nine countries which, we thought, are similar to each other economically, to our study.These countries are Brazil, Georgia, Iran, Malaysia, Mexico, Pakistan, Paraguay, Russia and Turkey. While analysing the data of these countries, we took into account the years following the global crisis of 2008. On this basis, we empirically tested the relationship between the real effective exchange rates and the balance of trade deficit, by using the data covered the years between 2009 and 2018.According to the result of the study analysed by FGLS technique, it was determined that the real effective exchange rates positively affect the foreign trade balance.Key words: Foreign Exchange Rate, Real Effective Exchange Rate, Trade Balance, FGLS Method, Panel Data Analysis