Eski Uygur Türkçesinde çokluk ve topluluk anlamı veren sözcükler ve bu sözcüklerin kullanım özellikleri

Abstract

Bu çalışmada Eski Uygur Türkçesinde çokluk ve topluluk anlamı veren sözcükler ve bu sözcüklerin kullanım özellikleri incelenmeye çalışılmıştır. İncelemede, Altun Yaruk, Hsüen-Tsang Biyografisi, ve Huastuanift, Manihaist Metinler'den yararlanılmıştır. Bu eserlerde yer alan anlamca çokluk ve topluluk bildiren sözcükler üzerinde durulmuştur. Çalışmada genel olarak çokluk ve topluluk kavramlarına değinilmiş, bu kavramlarla ilgili çeşitli kaynaklardan faydalanılarak konuya aydınlık getirilmiştir. Ardından bahsi geçen eserler örnekleminde çokluk ve topluluk ifade eden sözcükler alfabetik sıraya göre verilmiş ve bu sözcükler tek tek ele alınıp incelenmiştir. Burada sözcükler metinde geçtikleri satırlar yazıçevirimi ve tercümeleri ile verilmiştir, sonra bu sözcüklerin etimolojilerine değinilmiş, sözcükler üzerinde anlambilimsel bir yaklaşımla durulmuş, açıklamalar yapılmıştır.Çalışmanın amacı, Eski Uygur Türkçesine ait eserlerde sıklıkla karşımıza çıkan anlamca çokluk ve topluluk ifade eden sözcüklerin ne sıklıkla kullanıldığını, ne şekilde karşımıza çıktığını, hangi görevlerde kullanıldığını ve hangi özelliklere sahip olduğunu, kullanım özelliklerini saptamak olmuştur.Çalışmanın Giriş bölümünde ilk olarak problem, araştırmanın amacı, önemi vesınırlılıklar belirlenmiştir. İkinci bölümde çokluk ve topluluk kavramları hakkında kuramsal bilgi ve değerlendirmelere yer verilmiş, bu kavramlarla ilgili Türkoloji alanında var olan yaklaşımlar ve tespitler aktarılmıştır. Üçüncü bölümde ise araştırmanın yöntemi ifade edilmiştir. Tezin ana bölümünü oluşturan inceleme kısmında (üçüncü ve dördüncü bölümler) çokluk ve topluluk anlamı veren sözcükler ve bu sözcüklerin kullanım özellikleri, metinde geçtikleri satırlar yazıçevirimi ve tercümeleri ile verilmiş sonra bu sözcüklerin etimolojilerine değinilmiş, sözcükler üzerinde anlambilimsel bir yaklaşımla durulmuş, açıklamalar yapılarak incelenmiştir.Çalışmanın Sonuç bölümünde ise çokluk ve topluluk ifade eden sözcüklerin saptanan tüm özellikleri gösterilmiş aynı zamanda bu sözcüklerle ilgili bir takım bulgular belirtilmiş sayısal verilere ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: Eski Türkçe, Eski Uygur Türkçesi, çokluk bildiren sözcükler, topluluk bildiren sözcükler

In this study the words that give the meaning of plurality and community in old Uyghur Turkish and their usage characteristics were studied AltunYaruk Hsüen-Tsang and Huastuanift Manihaist texts were used in there view In these Works the words that Express plurality and community in the meaning are emphasized In the study the concepts of multiplicity and community were addressed and varioussourcesrelated to these concepts were used to bring clarity to the subject Then in the sample of the mentioned Works the words expressing multiplicity and community were given in alphabetical order and these words were examined individually Herethelines of thewords in the text are given with their translation and interpretation then theety mologies of these words are addressed the words are focused on a semantic sapproach explanations are made.The aim of the study was to determine how of ten the words expressing plurality and community which are often seen in the works of old Uyghur Turkish are used, how they appear what tasks they are used in and what features they have their usage characteristics.In the introduction section of the study, the problem the purpose of therese archtheimportance and the specificities were determined In these condsection the oretical knowledge and evaluations about the concepts of multiplicity and community were given and the existing approaches and determinations related to these concepts were conveyed in the field of Turkology In the third section the method of there search is stated The main part of thet hesis is the examination part (third and fourth sections) of the words that give the meaning of multiplicity and community and their usage characteristics, the lines in the text are given with theirt ranslation and interpretation and then theety mologies of these words are addressed the words are examined with a semantic sapproachand explanations are made.In the conclusion part of the study all the characteristics of the words that Express multiplicity and community were shown and a number of findings were indicated.Keywords: Old Turkic, Old Uighur, multitude words, community words