İnsan fetüslerinde nervus ıschiadicus gelişiminin mikroskobik yöntem ile araştırılması

Abstract

Literatürde insan vücudunun en kalın ve en uzun siniri olan n. ischiadicus ile ilgili oldukça fazla çalışma bulunmaktadır. İnsan fetüsleri ile yapılan çalışmalarda genellikle makroskobik morfometrik analizler ve varyasyonlarla ilgili araştırmalar karşımıza çıkmaktadır. İntrauterin dönemi kapsayan, gestasyonel yaş artışıyla birlikte akson sayısı ve özellikle de parankima-stroma oranındaki değişimlerin incelendiği çalışmalara çok az rastlanmaktadır. Araştırmamızda, gelişimin histometrik bir yaklaşımla akson sayısı ve parankima-stroma oranı yönünden incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı'nın fetüs koleksiyonununa ait yaşları 12-38 hafta arasında değişen eksternal anamolisi olmayan 20 adet insan fetüsü üzerinde çalışılmıştır. N. ischiadicus ve n. tibialis'in proksimal ve distal düzeylerine ait kesitlerinden hazırlanan örneklerin histolojik doku takip ve boyama aşamasından sonra stereolojik yöntemle birim alandaki akson sayıları ve parankima/stroma oranları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarımıza göre, n. ischiadicus ve n. tibialis'in proksimal ve distal düzeylerine ait akson sayısı gestasyonel yaş ilerledikçe artış göstermektedir. Parankima-stroma oranları ise gelişim haftaları ilerledikçe artış eğiliminde olsa da bu artış bazı kesitlerde (sadece n. tibialis proksimal düzey) istatistiki olarak gösterilebilmiştir. N. ischiadicus ve n. tibialis'e ait kesitlerden elde edilen istatistiki sonuçlara göre ise sağ ve sol taraf arasında, ayrıca proksimalden distale doğru kesit düzeyleri arasında anlamlı fark bulunmadığı ortaya konmuştur. Sonuç olarak akson sayısı fetal dönem boyunca literatürle uyumlu olarak gestasyonel yaş ile birlikte artmaktadır. Bu çalışmada kullanılan parankima-stroma oranı karşılaştırılması yönteminin, fetal dönem periferik sinir gelişim anatomisi alanında daha önce yapılan çalışmalardan farklı olduğu ve bu alandaki literatüre katkı sağlayacağı ümit edilmektedir.

In studies with human fetuses, research about macroscopic morphometric analyzes and variations is often confronted. There are few studies examining the changes in the number of axons, especially the ratio of parenchyma to stroma, with the increase in gestational age, including the intrauterine period. We aimed to investigate the development over axon numbers and parenchyma/stroma ratio with an stereological approach. Non-external anomalous 20 human fetuses (12 to 38 gestational weeks) from fetus collection of Izmir Katip Celebi University Medical Faculty were studied. On the histological specimens prepared from sections of proximal and distal levels of sciatic nerve and tibial nerve, axonal counts and paranchima/stroma ratios were determined by stereological method. According to our findings, sciatic nerve and the number of axons at the proximal and distal levels of tibial nerve increases with gestational age, while the paranchimastroma ratios tend to increase numerically as the developmental weeks progress, this increase can be shown statistically in some sections (only the proximal level of tibial nerve). Statistical results obtained from the sections of sciatic nerve and tibial nerve show no significant difference between the right and left sides, and also between the proximal to the distal section levels. As a consequence, the number of axons increases with gestational age in accordance with the literature throughout the fetal period. It is hoped that the method of comparing parenchymal-stroma ratio used in this study is different from previous studies in the area of fetal peripheral nerve growth anatomy.