Evde planlı izlemin evli kadınların meme ve serviks kanseri taramalarına ilişkin sağlık inançları ve davranışlarına etkisi

Abstract

Bu çalışma, evde planlı izlemin, evli kadınların meme ve serviks kanseri taramalarına ilişkin sağlık inançları ve davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla, tek grupta öntest-sontest yarıdeneysel olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 153 kadın oluşturmuştur. Veriler, `tanıtıcı anket formu`, `Meme Kanseri Taramalarında Sağlık İnanç Ölçeği` ve `Rahim Ağzı Kanseri ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği` ile toplanmıştır. Veriler toplandıktan sonra kadınlara eğitim verilmiş, eğitimden sonra değişimleri takip etmek amacıyla altı ay boyunca kadınlarla telefon görüşmesi ve ev ziyaretleri yapılmıştır. Ziyaretlerin bitiminden sonra formlar tekrar uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde Friedman analizi ve Student-Newman-Keuls testi kullanılmıştır. Bulgulara göre; evde planlı izlem yapılan kadınların %85'inin klinik meme muayenesi, %85'inin mamografi, %84.3'ünün pap smear testi yaptırmak için Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezine baş vurduğu belirlenmiştir. Evde planlı izlem sonrası kadınların sağlık inanç ölçeklerinden aldıkları puanların arttığı ve istatistiksel olarak ilk ve son ölçüm puanları arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.001). Çalışma sonunda kadınların, kendi kendine meme muayenesini uygulama sıklığı %84.3 bulunmuştur. Sonuç olarak planlı izlem ile kadınların meme ve serviks kanseri erken tanı ve taramalara katılma davranışları olumlu şekilde değişmiştir. Anahtar kelimeler: Meme kanseri, serviks kanseri, evde planlı izlem, erken tanı, sağlık inancı

This study was performed to define the effects of scheduled observation at home on health beliefs related to breast and cervical cancer screening and attitudes of married women amongst a single group as a pretest-posttest, a quasi experimental study. The research sample consisted of 153 women. Data was collected by `Introductory Questionnaire`, `Breast Cancer Screening in the Health Belief Scale` and `Cervical Cancer and Pap Smear Test Model of Health Belief Scale`. After the data was collected women received training, and after training in order to monitor changes phone calls were made with home visits for six months. After the end of the visits forms were re-administered. In statistical analysis, Shapiro-Wilk Test, Friedman Analysis and Student -Newman- Keuls Test were used. According to the findings; women who had been under scheduled observation at home consulted to the Early Diagnosis of Cancer, Screening and Training Center; 85% of those for breast examination, 85% for mammography, and 84.3% for pap smear test. Subsequent to a scheduled observation women's scores obtained from health belief scale increased and the difference between the first and the last scores of the measurement was found to be statistically significant (p<0.001). At the end of the study, the frequency of the practice of women's self-breast examination has been found to be 84.3%. As a result, with scheduled observation, women's behaviors related to participation in breast and cervical cancer early detection and screening have changed positively.Key words: Breast cancer, cervical cancer, scheduled observation at home, early diagnosis, health belief.