Tercüman-ı Hakikat Gazetesi`nde yayınlanmış imar faaliyetlerine ilişkin haberler (1878-1892)

Abstract

Bu çalışmada, Sanat Tarihi araştırmalarında pek yer verilmeyen Osmanlı basınının önemli gazetelerinden Tercüman-ı Hakikat'in 1878-1892 yılları arasında yayımlanan sayıları içerisindeki imar faaliyetine ilişkin haberler ele alınmıştır. Kesintisiz 34 yıl çıkarılan gazetede günlük olaylar, sanat, tarih, edebiyat, bayındırlık faaliyetleri gibi birçok konuya yer verilmiştir. Bayındırlık faaliyetlerinin içerisinde yer alan haberlerin başında imparatorluk bünyesinde inşa ve onarımı gerçekleştirilen birçok binanın hizmete girişi de haber yapılmıştır.Konu ile ilgili haberlerin içeriği dönemin imar politikası ve organizasyonuna ilişkin değerli bilgiler sunmaktadır. Bu bilgilerin başlıcaları arasında inşa ve onarımları gerçekleştirilen binaların türü, banisi, mali kaynakları gelmektedir. Bunun yanı sıra bina açılışları sırasında gerçekleştirilen törenlere dair bilgiler de tespit edilebilmektedir.Haberlere konu olan yapı türlerinin başında kamu ile vakıflara ait binalar gelmektedir. Kamu binalarının inşa ve onarımları padişah, devlet ve bürokratlar ile vatandaşın katkıları ile sağlanırken vakıf eserlerin bakım ve tamir masrafları kendi bütçesi ile vatandaşlar tarafından karşılanmaktadır. Bu bağlamda devlet-vatandaş iş birliğinin hemen her yapı türü için sağlandığı görülmektedir. Bazı haber içeriklerinde imar faaliyetinin maliyetine dair bilgilerde bulunabilmektedir.Gazete sütunlarında büyük oranda başkent ve çevresi ile ilgili haberler yoğunluktadır. Bununla beraber, imparatorluğun en ücra köşelerindeki muhtelif imar faaliyetlerine de azımsanmayacak derecede yer verilmiştir. Bazı haberlerde ihtiyaç duyulan binaların inşasına ilişkin yöre halkının talepleri de dile getirilmiştir.Taraması gerçekleştirilen tarih aralığında; 112 cami, 95 mekteb, 56 hükûmet konağı, 36 köprü, 28 hastahane, 23 karakolhane, 22 hapishane, 22 kilise/patrikhane, 17 medrese, 16 fabrika, 14 postahane/telgrafhane, 14 kışla, 10 türbe, 9 dergâh, 8 tiyatro, 7 çeşme, 7 darüllaceze, 6 adliye binası, 4 hotel/otel, 3 belediye binası, 3 emlak dairesi, 3 gazhane, 3 hamam, 3 karantinahane, 3 müze, 3 saray, 2 gümrük dairesi, 2 imaret, 2 liman dairesi, 1 baruthane, 1 bimarhane, 1 gar, 1 konsolos dairesi, 1 saat kulesi olmak üzere 537 mimari yapının inşa ve onarımı ile ilgili gazete haberi tespit edilmiştir.Anahtar Kelimler: Osmanlı, Basın, Tercüman-ı Hakikat, İmar Faaliyetleri.

In this study, news about the construction activities in Tercüman-ı Hakikat newspaper published between 1878-1892, one of the important newspapers of the Ottoman press, which is not included in the Art History researches, is discussed. In the newspaper, which was published for 34 years continuously, many subjects such as daily events, art, history, literature and construction activities were included. The news about putting into service of many buildings built and repaired within the Ottoman Empire took part at the beginning of the news on construction activities. The news provide valuable information about the policy and organization of the construction of the period such as the patrons, financial sources and types of the buildings constructed and repaired. In addition, information about the ceremonies held during the opening of the buildings can be determined.Public and foundation buildings are the main types of buildings in the news. While the construction and repair of public buildings were provided with the contributions of the sultan, statesmen and citizens, the maintenance and repair expenses of the foundation works were covered by the citizens with their own budget. In this context, it is seen that state-citizen cooperation was provided for almost all types of structures. The cost of construction activities can also be found in the content of some news.Most of the news are about the capital city and its vicinity. Nevertheless, various construction activities in the most remote parts of the Empire have been included to a considerable extent. In some news, the demands of the local people regarding the construction of the required buildings are also mentioned.537 architectural building have been identified in the news about the construction and repair in the newspaper of Tercüman-ı Hakikat between 1878 and 1892. These are 112 mosques, 95 schools, 56 government building, 36 bridges, 28 hospitals, 23 police stations, 22 prisons, 22 churches / patriarchates, 17 madrasas, 16 factories, 14 post offices / telegraph ofices, 14 barracks, 10 tombs, 9 dervish lodges, 8 theatres, 7 fountains, 7 almshouses, 6 courthouses, 4 hotels, 3 town halls, 3 real estate apartments, 3 gas houses, 3 baths, 3 quarantine offices, 3 museums, 3 palaces, 2 customs offices, 2 imarets, 2 port offices, 1 powder mills, 1 old Turkish hospital (bimarhane) , 1 railway station, 1 consulate building, and 1 clock tower, Keywords: Ottoman, Press, Tercüman-ı Hakikat, Construction Activities.