Gestasyonel diyabette öz yeterlilik ölçeği : Bir ölçek geliştirme çalışması

Abstract

Giriş-Amaç: Gestasyonel diyabet, bireyin gebelik öncesi kan glikozunun normal olduğu, gebelik döneminde ise ilk defa kan glikoz regülasyonun bozulduğu durumdur. Gestasyonel diyabeti bulunan kişinin bakım ve tedavisinde yol gösterici olması, tedavi rejimine uyumsuzluğa bağlı komplikasyonları önceden ön görebilmek için bir ölçek geliştirmek, geliştirilen ölçeğin geçerlilik ve güvenirliliğini saptamak amacıyla metodolojik tipte planlanmış ve uygulanmıştır.Gereç-Yöntem: Araştırmanın evrenini, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim Araştırma Hastanesi, İzmir Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinin diyabet polikliğine başvuran tüm gestasyonel diyabetli bireylerden oluşmaktadır. Örnekleme insülin kullanan bireyler alınmıştır (n:252). Araştırma verilerinin toplanmasında, `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırmacılar tarafından, literatürde yer alan pek çok araştırma incelenerek ''Diyet-Kilo Yönetimi'', ''Komplikasyon Önlemleri'', ''Beslenme Eğitimine Uyum'' ve Tıbbi Tedavi Uygulamaları olmak üzere 4 ayrı alt boyuttan oluşan `Gestasyonel Diyabette Özyeterlilik Ölçeği` geliştirilmiştir. İlk geliştirildiğinde 56 maddeden oluşan taslak ölçek gerekli geçerlilik ve güvenirlilik çalışmaları sonucunda 23 maddelik son halini almıştır. Bu bağlamda; ölçeğin geliştirilmesinde `Açıklayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, Barlett Testi, Ki-Kare Uyum Testi, Cronbach Alfa Testi, Shapiro-Wilk Testi, Hotelling's T Testi, Spearman Brown Katsayısı, Guttman Split-Half Coefficient Testi` kullanılmıştır. Bulgular: `Gestasyonel Diyabette Öz Yeterlilik Ölçeği` nin geçerlilik ve güvenirlilik çalışmasında Kapsam Geçerlilik İndeksi (KGİ), `0.98` bulunmuştur. Ölçek 4 alt boyuttan oluşup ''Diyet-Kilo Yönetimi'' için 0.97 , ''Komplikasyon Önlemleri''için 0.98, ''Beslenme Eğitimine Uyum'' için 1.0 ve ''Tıbbi Tedavi Uygulamaları'' için 1.0 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin toplam Cronbach alfa değeri 0.654 olarak belirlenmiştir. Ölçek alt boyutların Cronbach alfa değerleri ''Diyet-Kilo Yönetimi'' için 0.735, ''Komplikasyon Önlemleri''için 0.718 ''Beslenme Eğitimine Uyum'' için 0.807 ve Tıbbi Tedavi Uygulamaları için 0.560 olarak saptanmıştır. Sonuç: Bu veriler doğrultusunda; `Gestasyonel Diyabette Öz Yeterlilik Ölçeği` nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlenmiştir.Anahtar sözcükler: Gestasyonel diyabet, öz yeterlilik.ölçek geliştirme

Introduction-Aim: Gestational diabetes is a condition where the blood glucose level of the individual is normal before pregnancy and blood glucose regulation is impaired for the first time during pregnancy. Guidance and treatment of the person with gestational diabetes was planned and implemented in a methodological type in order to develop a scale to predict complications due to non-compliance with the treatment regimen and to determine the validity and reliability of the developed scale.Materials and Methods: The population of the study consisted of all gestational diabetes patients who applied to the diabetes policlinic of Tepecik Training and Research Hospital, the diabetes policlinic of Izmir Katip Çelebi University Atatürk Training and Research Hospital. Individuals using insulin were sampled (n: 252). `Personal Information Form` was used to collect the research data. The Self-Efficacy Scale in Gestational Diabetes consists of 4 sub-dimensions. These are ''Diet-Weight Management'', ''Complication Measures'', ''Compliance with Nutrition Education'' and ''Medical Therapy Practices''. When it was first developed, the draft scale consisting of 56 items was finalized with 23 items as a result of necessary validity and reliability studies. In this context; In the development of the scale, ''Exploratory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis, Barlett Test, Chi-Square Fit Test, Cronbach Alpha Test, Shapiro-Wilk Test, Hotelling T Test, Spearman Brown Coefficient, Guttman Split-Half Coefficient Test `were used.Results: In the validity and reliability study of the Self-Efficacy Scale in Gestational Diabetes, the Scope Validity Index was found to be 0.98. The scale consists of 4 sub-dimensions and for 'Diet-Weight Management' 0.97 for 'Complication Precautions' 0.98, for 'Compliance with Nutritional Education' 1.0 ve and for 'Medical Therapy Practices' 1.0 was calculated. The total Cronbach's alpha value of the scale was determined as 0.654 The Cronbach alpha values of the scale sub-dimensions were found to be 0.735 for Diet-Weight Management, 0.718 for 'Complication Precautions' and 0.807 for 'Compliance to Nutrition Education' and 0.560 for Medical Therapy Applications.Conclusion: According to these data; The Self-Efficacy Scale in Gestational Diabetes was found to be a valid and reliable scale.Keywords: Gestational diabetes, self-efficacy, scale development.