Sosyal pazarlama çerçevesinde meme kanseri ile ilgili görsel materyallerin kadınların meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi

Abstract

Amaç: Sosyal pazarlama çerçevesinde kullanılan meme kanseri ile ilgili görsel materyallerin kadınların meme kanserine ilişkin erken tanı davranışlarına etkisinin incelenmesidir.Yöntem: Ön test - son test tek gruplu yarı deneysel tipte olan bu araştırma'de bir aile sağlığı merkezinde 80 kadın ile yürütülmüştür. Veri toplamada Görüşme formu, Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, Meme Kanseri Erken Tanı Materyalleri ve İzlem Formu kullanılmıştır. Bulgular: Kadınların %36'sı hiç kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yapmamış, %55'i hiç klinik meme muayenesi (KMM) yaptırmamıştır. 40 yaş üstü kadınların %59'u en az bir kez mamografi çektirmiştir. Tarama programlarını duyanların mamografi çektirme oranları daha fazladır. KKMM yapmayan kadınların Engel Algısı ölçek puan ortalamaları; KKMM yapanların Öz Etkililik ve Sağlık Motivasyonu ölçek puanları daha yüksektir. Mamografi çektiren kadınların Duyarlılık alt ölçek puanları daha yüksektir. Üçüncü ay görüşmesinde KKMM yapan kadınların Öz Etkililik alt ölçek puanları daha yüksektir. Erken tanı davranışlarını yapma/yaptırma durumunun son görüşme sonrası değişmediği belirlenmiştir.Sonuç: Araştırma bulguları sosyal pazarlama çerçevesinde kullanılan yazılı/ görsel materyallerin kadınların erken tanı davranışlarını gerçekleştirmelerinde etkisiz bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Meme Kanseri, Erken Tanı Davranışları, Sağlık İnanç Modeli, Sosyal Pazarlama

Objective: The aim is to investigate the effects of breast cancer-related visual materials on women's behaviors towards early diagnosis of breast cancer within the framework of social marketing.Method: This pre-test and post-test single-group quasi-experimental study was conducted with 80 women in a family health center. The Interview Form, Health Belief Model Scale, Breast Cancer Early Diagnosis Materials and Follow-up Form were used to collect the study data. Results: Of the women participating in the study, 36% had never performed breast self-examination (BSE), and 55% had never had clinical breast examination (CBE). The rate of undergoing mammography was higher among those who heard of screening programs. While the participants who did not perform BSE obtained higher mean scores from the Perceived Barriers subscale, the participants who performed BSE obtained higher mean scores from the Self-efficacy and Health Motivation subscales. The participants who underwent mammography obtained higher mean scores from the Susceptibility subscale. The participants who performed BSE obtained higher mean scores from the Self-efficacy subscale at the third-month interview. There were no changes in the participants' behaviors of having or not having early diagnosis after the last interview.Conclusion: The findings of the study were found to be ineffective in the early diagnosis of women's written / visual materials used in the context of social marketing.Key Words: Breast Cancer, Early Diagnosis Behaviors, Health Belief Model, Social Marketing.