2003 yılı ve sonrası çıkarılan vergi affı kanunlarının vergi uyumuna etkisi

Abstract

Devletin en büyük gelir kaynağı tartışmasız vergi gelirleridir. Mükellefin vergiye uyumu vergi gelirlerinin seviyesini belirlemektedir. Vergi uyumunu etkileyen demografik, siyasal, ekonomik ya da sosyal faktörler adı altında birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan biri de çalışmamız kapsamında ele alınan vergi aflarıdır. Devlet gelirlerinin tahsilatı ile ilgili geleneksel bir araç olarak vergi afları mali literatürde en güncel konulardan biridir. Vergi afları vergi uyumunu olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Fakat genel kanı vergi aflarının sık tekrar etmesi sonucu mükellefte af beklentisi yaratarak vergi uyumunu olumsuz yönde etkilediğine yöneliktir.Bu çalışmada, 2003 ve 2018 yılları arası dönemi vergi aflarının teorik temelleri ele alınmış, Türkiye'de 2003 yılından günümüze kadar geçen sürede uygulanan vergi afları kronolojik bir sıralama içinde anlatılmıştır. Vergi aflarının vergi uyumunu azalttığı yargısından hareketle vergi affı öncesi ve sonrası dönemlerin tahsilat tutarları incelenmiş ve sonuçlar literatür taraması ile desteklenmiştir. Çalışma kapsamının 2003 yılı ve sonrası olarak sınırlandırılmasının temel sebebi ise tek başına iktidarda olan Adalet ve Kalkınma Partisinin yapılandırma kanunları adı altında çıkarmış olduğu vergi affı kanunlarının kapsamını ve mükellefte vergi uyumu davranışına etkisini araştırmaktır.

The state's largest source of income is undisputed tax revenues. Taxpayers' tax compliance determines the level of tax revenues. There are many factors called demographic, political, economic or social factors affecting tax compliance. One of them is the tax amnesties that are dealt with within the scope of our study. Tax amnesty as a conventional mean for collection of state revenues, is one of the most topical issues in fiscal literature. Tax amnesties can affect tax compliance positively or negatively. However, the general opinion is that the tax amnesty has affected the tax compliance negatively by creating the expectation of affidavit to the taxpayer as a result of frequent repetition of tax amnesties. In this study, 2003, and dealt with the theoretical basis of the period between 2018 tax amnesties, tax amnesties implemented in the period from 2003 until today in Turkey have been described in chronological order. The tax amnesty has reduced the tax compliance and the collection amounts of the periods before and after the tax amnesty have been examined and the results have been supported by the literature review.The main reason for limiting the scope of the study as 2003 or later is to investigate the scope of tax amnesty laws issued by the Justice and Development Party, which is in power under the name of structuring laws, and its effect on tax compliance behavior.