Bir mermer fabrikasındaki makinenin çok kriterli karar verme metotları kullanılarak seçilmesi

Abstract

Dünya genelinde yoğunlaşan rekabet ortamının çeşitli sektörlere ve işletmelere önemli etkileri olmuş ve işletmeler stratejilerini, örgütsel ve fonksiyonel yapılanmalarını değiştirmek zorunda kalmışlardır. Ön planda olan maliyet kriteri yanı sıra yüksek kalite, verimlilik, çeşitlilik, esneklik ve hız gibi faktörler de rekabet gücü yaratmak amacıyla önemli birer unsur haline gelmiştir. Örnek olarak bir makine seçiminde alternatif makineler arasından yüksek kalitede üretim yapan, en verimli ve esnek olan ancak aynı zamanda en ucuz olan makinenin seçimine odaklanılmaktadır. Bu nedenle karar verici kişilerin karar sürecinde işletme çıkarları ve kısıtları göz önünde bulundurularak en uygun kararı vermeleri beklenmektedir. Karar verme, uygun alternatifler arasından en iyi seçimin bulunması amacını gerçekleştirmeye ilişkin bir süreçtir. Konu alınan probleme ait pek çok kriter göz önünde bulundurularak alternatiflerin karşılaştırılması yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bir probleme ilişkin amaç, kriterler ve alternatiflerin tanımlanmış olması durumunda problemi çözmeye yönelik birçok yöntemin kullanılabilirliği kanıtlanmıştır. Bu yöntemlerden en yaygın kullanılan ikisi Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve TOPSIS yöntemleridir. Bu çalışmada bir mermer fabrikasında kullanılması planlanan `Mermer Blok Kesme Makinesi`, `Yarı Süper Mermer Blok Kesme Makinesi`, `Süper Mermer Blok Kesme Makinesi` ve `Süper S Mermer Blok Kesme Makinesi` olmak üzere dört farklı makine arasından seçim yapılması hedeflenmiştir. Çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSIS yöntemleri bu işletmeye en uygun özelliklerdeki makinenin seçilmesi amacıyla uygulanmıştır. Çalışmada, ilgili literatür incelenerek en yaygın olarak kullanıldığı tespit edilen maliyet, servis, kalite, esneklik, verimlilik, performans ve teknik özellik kriterleri ana kriterler olarak belirlenmiştir ve bunların alt kriterleri tanımlanmıştır. İki yöntemin uygulanması sonucundaki bulgular karşılaştırılarak işletme için en uygun makinenin seçilmesine karar verilmiştir. AHP ve TOPSIS yönteminin adımları için Microsoft Excel 2013 hesaplamalarından yararlanılmıştır.Çalışma bulgularına göre en önemli kriterin `maliyet` olduğu belirlenmiş ve hem TOPSIS hem de AHP yöntemlerinin kullanılması sonucunda işletmenin gereksinim duyduğu `Süper S Mermer Blok Kesme` makinesinin en uygun makine olduğuna karar verilmiştir.

The competitive environment around the world has been a major influence on various sectors and firms that has had to change business strategies, organizational and functional structures. Factors such as high quality, productivity, diversity, flexibility, and speed as well as cost have become important elements to provide competitiveness. For example, in a machine selection decision making process, the focus is on choosing the most efficient and flexible machine, but also the cheapest machine, which produces high quality products among the alternatives. Therefore, decision-makers are expected to make the most appropriate decision in the decision-making process, taking into account business interests and constraints.Decision-making is a process of defining the goal of finding the best choice among the appropriate alternatives. The comparison of the alternatives is a widely used method considering many criteria of problems. When the purpose, criteria, and alternatives for a problem have been defined, it has been proven that there are many ways to solve the problem. Two of the most commonly used methods are Analytic Hierarchy Process (AHP) and TOPSIS methods.In this study, the selection of four different machines, namely `Marble Block Cutting Machine`, `Semi Super Marble Block Cutting Machine`, `Super Marble Block Cutting Machine`, and `Super S Marble Block Cutting Machine`, which are planned to be used in the marble factory, has been focused. The AHP and TOPSIS methods of multi-criteria decision making have been applied to select the most suitable machine for this operation. In the study, the criteria of cost, service, quality, flexibility, efficiency, performance, and technical features, which are the most commonly used by examining the related literature, have been determined as main criteria and their sub criteria also have been defined. It was decided to select the most suitable machine for the operation by a comparison of the findings related to the application of these two methods. The steps for the AHP and TOPSIS methods are based on Microsoft Excel 2013 calculations. According to the findings, the most important criterion was determined as `cost` and it was seen that the `Super S Marble Block Cutting Machine` is the most approppriate one according to the results of TOPSIS and AHP methods.