Combining ahp and gis methods in site selection for sustainable urban regeneration planning model; Case study of Karşıyaka, İzmir, Turkey

Abstract

Ülkemizde 1990'lı yıllarda başlamış olan kentsel dönüşüm uygulamaları günümüzde artan bir hızla devam etmektedir. Ancak; afet alanları dışında yürütülen kentsel dönüşüm çalışmalarında herhangi bir yer seçim çalışması yapılmamaktadır. Kent parçaları farklı sorunlara sahipken; kentin hangi parçasında hangi sorun ya da sorunların bulunduğunun mekânsal olarak ortaya konulması, bu sorunların önceliklendirilmesi, öncelikli kentsel dönüşüm gerektiren alanların belirlenmesi ve bu alanların hangi sıra ile ve hangi müdahale yöntemi ile ele alınması gerektiğinin ortaya konulması, kentsel dönüşüm uygulamalarının verimliliğini artıracak ve yer seçimine rasyonel dayanak sağlayacak bir yöntem olarak ortaya çıkmaktadır.Bu çalışmada; Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) birlikte kullanılarak, İzmir ili Karşıyaka ilçesi için elde edilebilen veriler doğrultusunda, kentsel dönüşümü gerektiren sorunlar irdelenerek dokuz adet yer seçim kriteri belirlenmiştir. Bu kriterlerin birbirlerine göre öncelikleri AHS yönteminin ikili karşılaştırma tabloları ile ortaya konulmuş, sonrasında AHS yöntemi matrisleri ile kriter ağırlıkları belirlenmiştir. CBS aracı yardımı ile her bir kirtere ilişkin mekânsal dağılım haritaları hazırlanmıştır. Bu haritalar raster formatına dönüştürüldükten sonra kriter ağırlıkları girilerek yine CBS aracı ile çakıştırılmıştır. Çalışma sonucunda; kentsel dönüşüm gerektiren alanlar önceliklendirilmiş olarak ortaya çıkmış, bu alanların sorunları mekansal dağılım analizlerine göre tablolaştırılmış, sorunların niteliğine göre sosyal, fiziksel ya da ekonomik müdahale biçimlerinden hangisi ya da hangilerine ihtiyaç duyduğu belirlenmiştir. Son olarak kentsel dönüşüm gerektiren bu alanlar için sürdürülebilir kentsel dönüşüm modeli oluşturmak adına sosyal, fiziksel ve ekonomik hedeflere yönelik eylem planı hazırlanmıştır.

Urban regeneration practices, which started in the 1990s in our country, continue at an increasing speed. But; In urban regeneration activities carried out outside the disaster areas, no site selection studies are performed. While the city parts have different problems; spatial identification of which problems exist in which part of the city, prioritizing these issues, identifying areas requiring priority and to put forward the order emerges as a method that will increase the efficiency of urban regeneration practices and provide a rational basis for site selection.In this study; Using the Analytical Hierarchy Process (AHP) and Geographical Information Systems (GIS) together, nine location selection criteria have been determined by examining the problems that require urban regeneration in line with the data that can be obtained for Karsiyaka district of Izmir. The priorities of these criteria with respect to each other have been put forward by the paired comparison tables of AHS method, then the criteria weights of the AHS method have been determined with the matrices. Spatial distribution maps were prepared with the help of GIS tool. After converting these maps into raster format, the criteria weights were entered and overlapped with GIS tool. In the results of working; areas requiring urban regeneration emerged as priorities, problems of these areas tabulated according to spatial distribution analysis and determined which types of social, physical or economic intervention are needed according to the nature of the problems. Finally, an action plan for social, physical and economic goals has been prepared in order to create a sustainable urban regeneration model for these areas requiring urban regeneration.