Kayseri Pınarbaşı İlçe Devlet Hastanesi acil servisinde ve Pınarbaşı 112 merkezinde çalışan hekim dışı sağlık personeline verilen acil obstetrik bakım eğitiminin etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Anne ve fetüs yaşamını tehdit eden, acil müdahale gerektiren durumda verilen hizmetler bütünü olarak tanımlanan Acil Obsetrik Bakım (AOB), her yıl dünyada 9 milyondan fazla kadında obstetrik komplikasyonlar gelişmesi ve bunların pek çoğunda da kalıcı sekeller oluşması nedeniyle oldukça önemlidir. AOB sistemi, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü)' nün anne ölümlerini azaltmak amacıyla ülkeler tarafından kurulmasını önerdiği en önemli alt yapı modeli olmakla birlikte güvenli annelik programı da sık görülen obstetrik ölüm nedenlerinin yönetiminde AOB hizmetlerine ulaşılabilirliğin önemini vurgulamaktadır. Sağlık çalışanları AOB vermede anne ve bebek için birincil göreve sahiptir. Bu nedenle sağlık çalışanlarının, AOB' da anne ve fetüs sağlığının korunması, komplikasyonların önlenmesi, gerektiğinde hızlı bir şekilde müdahale edebilmeleri için bilgi düzeylerinin yeterli olması gerekmektedir. Bu araştırma, acil serviste ve 112 istasyonunda çalışan hekim dışı sağlık personeline acil obstetrik bakıma ilişkin verilen eğitimin bilgi düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla ön test- son test yarı deneysel desende yapılan bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini serviste ve merkez istasyonunda aktif olarak çalışan 30 kişi oluşturmuştur. Çalışma için etik kurul onayı ve hekim dışı sağlık personellerinden bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Hekim dışı sağlık personellerine Acil Obstetrik Bakım eğitimi verilmiştir. Veriler, hekim dışı sağlık personellerinin tanıtıcı bilgilerini içeren `Tanıtıcı özellikler Formu` eğitim öncesi ve sonrası uygulanan acil obstetrik bakıma ilişkin bilgi düzeylerini sorgulayan `Acil Obstetrik Bakım Bilgi Düzeyi Soru Formu` kullanılarak toplanmıştır ve eğitim öncesi AOB eğitim broşürü dağıtılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde eğitim öncesi ve eğitim sonrası karşılaştırmalar için McNemar testi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan sağlık personelinin eğitim öncesi ve sonrası AOB' ye ilişkin bilgi düzeyleri değerlendirilmiş olup, eğitim öncesi bilgi düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Eğitim sonrasında ise bilgi düzeylerinin arttığı belirlenmiştir. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Daha önceden eğitim alan ve daha önceden eğitim almayan sağlık personellerinin eğitim öncesi bilgi düzeyleri incelendiğinde, bilgi düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Verilen eğitim sonrasında ise AOB'ye ilişkin bilgi düzeylerinin arttığı belirlenmiştir. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Daha önceden eğitim alan sağlık personelleriyle daha önceden eğitim almayan sağlık personelleri arasındaki eğitim öncesi ve eğitim sonrası bilgi düzeylerinin karşılaştırılmasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilmiştir (p>0.05). Sonuç olarak sağlık personellerine verilen AOB eğitiminin bilgi düzeyleri üzerine etkili olduğu söylenebilir.Anahtar kelimeler: Acil obstetrik bakım; eğitim; fetüs; obstetrik komplikasyonlar.

ABSTRACTEmergency Obstetric Care (EmOC), which is defined as the services provided in conditions that threaten the life of mother and fetus and which requires emergency intervention, is of great importance due to the development of obstetric complications in more than 9 million women every year in the world, causing permanent disabilities in most of them. The EmOC system is the most important model of infrastructure that WHO (World Health Organization) recommends to be implemented by countries in order to reduce maternal mortality, and the safe motherhood program emphasizes the importance of accessibility to EmOC services in the management of common causes of obstetric mortality. Healthcare professionals have the primary mission in the provision of EmOC for the mother and the baby. For this reason, it is necessary for the health professionals to have adequate knowledge to protect the health of the mother and fetus, to prevent complications, and to intervene quickly when necessary. This study was conducted in a pretest-posttest quasi-experimental research design to determine the effect of training on emergency obstetric care provided to health professionals other than physicians working in the 112-emergency call center station. The sample of the study consisted of 30 people working actively in the service and central station. Ethics committee approval and informed consent health personnel other than physicians were obtained for the study. Emergency Obstetric Care training was provided to non-physician health personnel. The data were collected using the `Introductory Characteristics Form` about the non-physician healthcare workers's introductory characteristics, `Emergency Obstetric Care Knowledge Level Questionnaire`, which questions their levels of knowledge about the emergency obstetric care before and after the training, and an EmOC training brochure was distributed before the training. In the evaluation of the data, McNemar test was used for pre- and post-training comparisons. The EmOC-related knowledge levels of the health personnel participating in the study were evaluated before and after the training and it was found that although the pre-training knowledge levels were low, their knowledge levels were high after the training with a statistically significant difference (p<0.05). When the pre-training knowledge levels of the healthcare workers with and without a previous training experience in this regard, their levels of knowledge were found to be low. After the training, however, their knowledge levels were found to be high and the difference was statistically significant (p<0.05). And no statistically significant difference between the pre- and post-training levels of knowledge between health personnel who had and hadn't received training previously (p>0.05). As a result, it can be said that the EmOC training given to the healthcare professionals is effective on their level of knowledge.Keywords: Emergency obstetric care; training; fetus; obstetric complications