X-ışını görüntüleme sistemleri ile akciğer çekimlerinde farklı yöntemlerle doz tayini

Abstract

Geçmişi yüz yıl öncesine dayanan radyografi yöntemi günümüzde kullanımı en yaygın olan görüntüleme yöntemlerinin başında gelmektedir. Teknolojinin ilerlemesine paralel olarak, hasta dozunu azaltan ve görüntü kalitesini arttıran ileri cihazların geliştirilmesi, tekniğin yaygınlaşmasında etkili olmuştur. Röntgen'in kullandığı yöntem ile bugün kullanılan radyografi yöntemleri kıyaslandığında maruz kalınan dozun günümüzde 100 kat daha az olduğu görülür. 80'li ve 90'lı yıllarda özellikle Amerika ve İngiltere gibi ülkelerin yaptığı araştırmalarda aynı radyografik incelemede hasta dozu açısından büyük farklılıklar olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun nedeni sadece farklı donanımlara sahip X-ışını cihazları değil, aynı zamanda cihazların kullanımıyla da ilgilidir.Yapay iyonize radyasyon kaynakları arasında toplum dozuna en büyük katkı tıbbi ışınlamalarda kullanılan X-ışını sistemlerinden ve özellikle de diagnostik radyolojiden gelmektedir. Bu dozları kontrol altına almak için sistem tasarımlarını ve kullanımını optimize etmek gerekmektedir. Diagnostik radyolojide çok fazla görüntüleme yöntemi olmasına rağmen en yaygın kullanılanı akciğer grafisidir. Son yıllarda hasta dozu tayini hakettiği ilgiyi bulmaktadır ve bu alanda en çok yer tutan tetkiklerden biri akciğer grafisidir.Bu çalışmanın amacı, farklı tip cihazlarda akciğer (Posteroanterior) PA ve (Lateral) LAT projeksiyonlarında yüzey giriş dozunu tayin etmek ve karşılaştırmalı olarak değerlendirmektir. Çalışmada, Bilgisayarlı Radyografi, Dijital Radyografi ve Konvensiyonel Radyografi cihazları kullanılmıştır. Yüzey giriş dozu, ikisi dolaylı ve biri direkt olmak üzere üç yöntemle belirlenmiştir. Dolaylı yöntemlerden birinde yüzey giriş dozu, yarı iletken dedektörlerle bulunan hava kerma değeri kullanılarak hesaplanmıştır. Diğer dolaylı yöntemde ise Davies Model kullanılmıştır. Direkt yöntemde ise fantom yüzeyine OSLD yapıştırılmış ve yüzey giriş dozu ölçümle belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar birbirleriyle ve referans seviyelerle (Diagnostic Reference Levels, DRL) karşılaştırılmıştır.

Although radiography has been an established imaging modality for over a century, continuous developments have led to improvements in technique resulting in improved image quality at reduced patient dose. If one compares the technique used by Roentgen with the methods used today, one finds that a radiograph can now be obtained at a dose which is smaller by a factor of 100 or more. Nonetheless, some national surveys, particularly in the United Kingdom and in the United States of America in the 1980s and 1990s, have indicated large variations in patient doses for the same diagnostic examination. This arises not only owing to the various types of equipment and accessories used by the different health care providers, but also because of operational factors.Medical ionizing radiation sources provide by far the largest contribution to population dose from artificial sources and most of this contribution comes from diagnostic X- rays. There is need to control these doses and therefore to optimize the design and use of X-ray imaging systems. Although there are in many types of examinationsused diagnostic radiology, the chest examination is the most frequently requested radiologic examination. Patient dose determination have become more topical in recent years in medical applications and chest exploration is one of which hold important place. The aim of this study is to compare entrance surface dose (ESD) from different X-ray machines for chest explorations including in posteroanterior (PA) and lateral projections(LAT). The X-ray machines used this study are computed radiography (CR) system, digital radiography(DR) system and film-screen system. Entrance Surface Dose (ESD) was estimated using two different indirect methods and a direct methods; indirect methods are air kerma measurement with semiconductor detector, and then calculation from the exploration, and Davies Model. OSL Dosimeter was used as direct method to measurement ESD from phantom surface. The obtained results were compared with each other and Diagnostic Reference Levels, DRL.