Türkiye Türkçesinde iç içe fiilimsi grubu

Abstract

Anlatımda bir kelime yeterli olmakla beraber geniş anlatım olanakları bakımından yetersiz kalabilir. Bu ve buna benzer durumlarda devreye kelime grupları girer. Kelime grupları genel anlamda bir ifadenin, tek kelimeyle anlatılamayıp birden fazla kelimenin yan yana dizilmesiyle belirtme, niteleme gibi işlevlerle belirtilmesini sağlar. Kısacası yapı ve anlam bakımından bir bütün hâlinde ortaya konan dil birlikleridir. Söz konusu dil birliklerinde genellikle bir asıl unsur bir de buna bağlı bir yardımcı unsur bulunmaktadır. Yardımcı unsur belirten, asıl unsur ise belirtilen konumundadır. Her iki unsurun yan yana dizilişi önce yardımcı unsur, sonra asıl unsur olmak üzere kurallıdır.Çalışmada ele alınan kelime grubu, bir fiilimsi ekinin eklendiği hareketin, bir zarf-fiilli hareket tarafından belirtilmesi, her iki hareketin bir bütün hâlinde asıl fiili nitelemesi işlevindedir. Kelime grubunun yardımcı unsurunda istisnasız her zaman bir zarf-fiil eki yer alır. Bununla birlikte asıl unsurda isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil eklerinden biri bulunur. İç içe fiilimsi grubunun asıl unsuru genellikle sondadır. Grubun, Türkçenin söz dizimi mantığına uygun olarak önce yardımcı unsur olan zarf-fiil, sonra asıl unsur olan fiilimsi eklerinden birinin gelmesi şeklinde kurallı bir dizilişi vardır. İç içe fiilimsi grubu, genellikle zincirleme bir hareketi ifade ederek bağlı bulunduğu ismin veya asıl fiilin oluşum tarzını, oluşma zamanını, sebebini ve buna benzer birçok yönünü ifade eder.Çalışmada, iç içe fiilimsi grubuyla beraber –sA zarf-fiil ekinin gelecek zaman bildirme fonksiyonu, -m(X)ş ve -An sıfat-fiil eklerinin iyelik eki alma durumları, birtakım zarf-fiil eklerinin birbirinin yerine kullanılabilmesi, fiilimsi eklerinin işlevleri gibi çeşitli gramer konuları ele alınıp değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Fiilimsi ekleri, iç içe fiilimsi grubu, kelime grubu, söz dizimi, Türkiye Türkçesi

Although a word is sufficient in expression, it may be insufficient in terms of broad expression opportunities. In these and similar situations, statements come into play. Expressions often provide an expression to be specified in a single word, with functions such as stacking and defining multiple words. In short, they are language associations that are presented as a whole in terms of structure and meaning. In these language relations, there is usually a basic element and an auxiliary element. The main element indicating the auxiliary element is in the specified position. The arrangement of both elements side by side is first an auxiliary element, and then the main element is arranged.The word group discussed in the study is the function of determining the movement in which a verb suffix is added with a verb-addition movement and characterizing the verb in both movements as a whole. In the auxiliary element of the expression there is always an envelope-verb suffix, without exception. However, the main element includes one of the suffix noun-verb, adjective-verb and adverb-verb. The main element of the nested verb group is usually the probe. In accordance with the syntax logic of the Turkish language, the group has a regular order with the verb envelope, which is the auxiliary element, and then it is one of the actual element, real suffixes. The nested verb group generally refers to a chain movement that expresses the form of the verb form, the time of its occurrence, its reason, and many similar aspects.In the study, with intertwined verb group -sA envelope-verb suffix future tension reporting function, -m(X)ş and -An adjective suffering an adjective-verb suffix, some envelope-verb suffixes can be used interchangeably, functions grammar topics are discussed and evaluated.Key Words: Gerundial attachments, nested gerundial group, group of words, syntax, Turkey Turkish