Akıl hastalığı ve Türk ceza muhakemesi hukuku bakımından sonuçları

Abstract

Akıl hastalığının Türk ceza muhakemesi hukuku bakımından doğurduğu sonuçları inceleme amacı güden bu çalışma 3 bölümden oluşmaktadır. Akıl hastalığının kavramsal tarifini yapmaya odaklanan ilk bölümde, ruhsal bozuklukların belirtileri, sebepleri ve akıl hastalığına tarihsel süreçte yaklaşım tarzları incelenmiştir. Yine aynı bölümde, sıklıkla karşılaşılan temâruz (akıl hastalığı taklidi/simülasyon) olgusu üzerinde durulmuş ve akıl hastalığının ceza hukuku ile ceza muhakemesi hukuku bakımından karşılaştırması yapılmıştır.Akıl hastalığının tespiti usullerinden gözlem altına alma kurumuna ayrılan ikinci bölümde, gözlem altına almanın hukuki niteliği, benzer kavramlardan farkları ve şartları incelenmiş; söz konusu tedbire başvurulmasının zorunlu olup olmadığı ve gözlem süresinin sonunda hazırlanan raporun mahkemeyi bağlayıcı olup olmadığı hususlarında ayrıntılı değerlendirmeler yapılmıştır.Üçüncü ve son bölümde ise; akıl hastalığının ceza muhakemesi hukuku sürecinde doğurduğu sonuçlar sistematik bir şekilde incelenmiştir. Bu kapsamda, akıl hastalığının soruşturma ve kovuşturma aşamalarında verilecek kararlar üzerinde etkisi, akıl hastalarının tanık olup olamayacağı, çeşitli koruma tedbirlerinin akıl hastaları bakımından uygulanıp uygulanamayacağı vb. hususlar üzerinde durulmuştur.Çalışmamızda, irdelenen konularla ilgili doktriner görüş ve yargı uygulamalarına geniş ölçüde yer verilmiş ve tartışmalı konularda şahsi kanaatlerimizin dile getirilmesine özen gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Akıl hastalığı, gözlem altına alma, duruşma yeteneği.

This study is divided into three chapters and aims to examine the consequences of mental ilness in terms of the Turkish Criminal Procedure Law. The first chapter focuses on the conceptual description of mental illness, analyses the symptoms and causes of psychological disorder and it further provides approaches respecting mental disorder in the historical process. Also in this chapter, the most common phenomenon of malingering (mental illness imitation/ simulation) is emphasized and mental illness notion is compared in terms of criminal law and criminal procedure law.The second chapter is devoted to the mental state examination (MSE). The methods of detection of mental illness, the legal nature of the observation/ examination, the differences from similar concepts and the conditions are examined in this chapter. Further, this chapter provides detailed assessment of whether it was necessary to resort to that measure and whether a report drawn up at the end of the mental state examination period was binding on the court.The consequences of mental illness in the process of criminal procedure law have been systematically examined in the final chapter. In this context, the effect of mental illness on the decisions to be made up of the during the investigation and prosecution stages is scrutinized. Also, the effects of mental illness on testimony (the ability to testify) and the applicability ofvarious preventive measures are emphasized in this chapter.In this study, doctrines and judicial decisions regarding the issues and topics in question are widely addressed and also personel opinions of the author have been put forward on the controversial issues.Keywords: Insanity, criminal procedure, trial, mental state examination (MSE), ability of trial (ability to understand and participate in criminal proceedings).