II. Meşrutiyet Dönemi Türkçülük (1908-1913)

Abstract

19. Yüzyılın başlarından itibaren tekrardan eski ihtişamlı günlere dönmek ya da Batı'da ortaya çıkan fikrî tezahürlerden olanca gücüyle etkilenmemek ve bu şekilde Devletin bütünlüğünü muhafaza etmek maksadıyla çeşitli çabalar söz konusu olmuştur. Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük fikriyatlarına ilave olarak her üç fikrî temayülün de müştereği olarak tebarüz eden Batıcılık, ileri sürdükleri çözüm önerileri ile bu maksada matuf teşebbüsler olarak belirmişlerdir. Bu çalışmada ise; bu fikrî temayüller arasında sahip olduğu siyasî muhtevanın yanında kültürel özellikleri ile de ön plana çıkmış olan Türkçülük fikriyatı tetkik edilmeye çalışılmıştır. Kökleri itibariyle Tanzimat Fermanı'nın ilanını müteakip dönemlere kadar götürülebilecek olan Türkçülük fikriyatının, II. Meşrutiyet'in ilanının ortaya çıkardığı hususî koşullarda nasıl bir hüviyete büründüğü üzerinde durulmuştur. Nitekim konu; görece hürriyet ortamının tesisi anlamına gelen meşrutiyetin ilanı tarihi olan 10 Temmuz 1324 (23 Temmuz 1908) ile siyasî otoritenin kendi iktidarını tahkim etme gerekçelerinden biri olarak da ele alınabilecek olan Mahmut Şevket Paşa suikastının gerçekleştirildiği 29 Mayıs 1329 (11 Haziran 1913) aralığıyla sınırlandırılmıştır. Bu zaman zarfında Türkçülük fikriyatı müntesipleri tarafından teşekkül ettirilen mahfiller üzerinde durulmuş ve Türkçülerin fikrî bakımdan belirli mefhumlara ilişkin kanaatleri ele alınmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: II. Meşrutiyet, Osmanlı Fikir Hareketleri, Türkçülük

As of the beginning of 19. century, various efforts was discussed with the purpose of returning to old deluxe days or not being influenced with all power from the intellectual appearings the emerged in the West and preserving the integrity of the state. In addition to Ottomanism, Islamism, Turkism thoughts, Westernism which became clear as the joint of three intellectual tendences, emerged as the attempts directed towards to this purpose with their solution suggestions. In this study, Turkism thought which had not only political content but also came into prominence with its cultural features among these intellectual tendencies, was tried to be examined. It was dwelled on Turkism thought, which could be taken back to to the eras following the announcement the rescript of Tanzimat originally, gained what kind of an identity in the special conditions that emerged after the announcement of the Second Constitutionalist Period. Hence, the subject was limited with the dates 10 July 1324 (23 July 1908) which is the date of the announcement of the Second Constitutionalist Period that means the establishment of the relative freedom atmosphere and 29 May 1329 (11 June 1913) which is the date of the assassination of Mahmut Sevket Pasha that can be thought as one the reasons that political authority strengthened its own power. Within this time period, it was dwelled on the gathering-places that was composed by the followers of Turkism thought and the opinions Turkists concerning the significant concepts were tried to be discussed intellectually. Key Words: Second Constitutionalist Period, Ottoman Movements of Thought, Turkism