Şeker pancarı (beta vulgaris L.)`nda farklı ekim zamanlarının verim ve kaliteye etkileri

Abstract

33 ÖZET Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Deneme Alanında 1998 yılında yapılan bu araştırmada: SONJA şeker pancarı çeşidi kullanılarak dört farklı ekim (l.Ekim: 17.02.1998, 2.Ekim:04.0301998, 3.Ekim: 25.03.1998 ve 4.Ekim : 15.04. 1998 )zamanında verim ve teknolojik kaliteye etkileri incelenmiştir. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada; pancar (gövde) verimi, şeker verimi polarite (%),kül oranı, zararlı azot (alfa amino azot) oram, kök gövdesi ağırlığı, digestion, gövde çapı, gövde boyu, safiyet, baş yaprak verimi gibi verim ve kalite özellikleri incelenmiştir. Araştırmada incelenen özelliklerde elde edilen bulgular aşağıda verilmiştir. a) Pancar (gövde) verimi (kg/da) ; Farklı ekim zamanlarının pancar(gövde) verimi üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek verim; 2. Elrim(04.03.1998'de) 6345 kg/da. zamanında bulunmuştur. Diğer ekim zamanlarında birbirine yakın değerler elde edilmiştir. b) Baş yaprak verimi (kg/da) ; Farklı ekim zamanlarının Baş yaprak verimi üzerindeki etkisi önemli bulunmuştur. En yüksek verim; l.Ekim(17.02.1998'de) 2172 kg/da. zamanında bulunmuştur. Sırasıyla 2.3. ve 4.Ekim zamanlarında yakın değerler elde edilmiştir. c) Kök gövdesi ağırlığı (g/adet) ; Farklı ekim zamanlarının kök gövdesi ağırlığı üzerindeki önemsiz bulunmuştur. En yüksek değer; 2.Ekim (04.03. 1998'de) 676.9 g/adet zamanında bulunmuştur. Diğer üç ekim zamanında da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. d) Gövde boyu (cm/adet) ; Farklı ekim zamanlarının gövde boyu üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek değer; 2.Ekim (04.03. 1998'de) 23.83 cm/adet zamamnda bulunmuştur. Diğer üç ekim zamanında da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. e) Gövde çapı (cm/adet) ; Farklı ekim zamanlanmn gövde çapı üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek değer; 3. Ekim (25.03. 1998'de) 12.5 cm/adet zamamnda elde edilmiştir. Diğer üç ekim zamamnda da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir.34 f) Şeker verimi (kg/da) ; Farklı ekim zamanlarının şeker verimi üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek verim ; 2.Ekim (04.03. 1998'de) 1270.4 kg/da zamanında elde edilmiştir. Diğer üç ekim zamamnda da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. g) Polarite (%) ; Farklı ekim zamanlarının polarite üzerindeki etkisi %5'e göre önemli bulunmuştur En yüksek oran; 2.Ekim (04.03. 1998'de) %21.86 zamanında elde edilmiştir. Diğer üç ekim zamanında da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. h) Digestion (%) ; Farklı ekim zamanlarının digestion üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek oran; 2. Ekim (04.03. 1998'de) %20.02 zamamnda elde edilmiştir. Diğer üç ekim zamanında da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. i) Kül oranı (%) ; Farklı ekim zamanlarının kül oram üzerindeki etkisi %1'e göre önemli bulunmuştur. En yüksek oran; 3.Ekim (25.03. 1998'de) %0.72 zamamnda elde edilmiştir. En düşük kül oranı ise; 2.Ekim(%0.456) zamamnda bulunmuştur. Diğer iki ekim zamamnda da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. j) Safiyet (%) ; Farklı ekim zamanlarının safiyet üzerindeki etkisi %1'e göre önemli bulunmuştur. En yüksek oran; 2.Ekim (04.03. 1998'de) %90.32 zamamnda elde edilmiştir. Diğer üç ekim zamanında da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. k) Zararlı azot (alfa-amino azot) oranı(%) ; Farklı ekim zamanlarının zararlı azot (alfa-amino azot) oram üzerindeki etkisi %1'e göre önemli bulunmuştur. En yüksek oran; l.Ekim (17. 02. 1998 'de) %0.05 zamamnda bulunmuştur. En düşük oran ise; 3.Ekim zamanında (25.03. 1998'de) %0.02 bulunmuştur. Diğer iki ekim zamamnda da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir. 1) Kuru madde (usarede) oranı (%); farklı ekim zamanlarının kuru madde(usarede) oram üzerindeki etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek oran; l.Ekim (17.02. 1998'de) %23.90 zamamnda bulunmuştur. Diğer üç ekim zamanında da birbirlerine yakın değerler elde edilmiştir.

35 SUMMARY This study was conducted in experimental area of the Department of Field Crops of Dicle University Agricultural Faculty in 1998. In this study; SONJA cultivar was used and this cultivar was planted at four different planting times (17.February 1998, 4.March 1998, 25.March 1998 and 15.April 1998)and yields and tecnological quality characteristics were investigated. The study was laid down in the Randomized Complete Blocks Design with three replications. İn this study; root yields(kg/da), leaf yield(kg/da), root weight (kg/number), root lenght(cm), root diameter(cm), sugar yield(kg/da), polarity(%), raw sugar content(%), noxius nitrogen(%), purity(%) and dry matter content were investigated. According to the data, some characteristics that were tested varied as follows: a) Root yields per decar(kg): Different sowing dates didn't affect the root yield significanty.The highest root yield was obtained from second sowing time (4.March,6345 kg/da) b) Leaf yield Per decar (kg): Different sowing dates affected the leaf yield significantly. The highest leaf yield Per decar was obtained from first sowing date (17.February,2172 kg/da.). The data obtained from the others sowing dates were found to be similar. c) Root weight (g/number): Different sowing dates didn't affected the root weignt.However the highest root weight was obtained from second sowing date (4.March, 676.9 g/number). d) Root Ienght (cm/number): Different sowing dates didn't affect the root lenght.However, the highest root Ienght was found second sowing time (23.83 cm). e) Root Diameter (cm/number): Different sowing dates didn't affect the root diameter. However, the highest root diameter was found second sowing time (12.5 cm/number). f) Raw sugar yield (kg/da) : Different sowing dates didn't affect the raw sugar yield. However, the highest raw sugar yield was obtained second sowing time (1270.4 kg/da). g) Polarity (juice sugar content %): Different sowing dates affected the polarity significantly. The highest polarity was obtained from second sowing time (21.86 %). The data obtained from others sowing dates were found to be similar.36 h) Sugar content (%): Different sowing dates didn't affect the sugar content. However, the highest sugar content was obtained from second sowing time (20.02 %). i) Ash content (%): Different sowing dates affected the ash content. The highest ash content was obtained from thirth sowing time (0.72 %). The lowest ash content obtained from second sowing time (0.46 %). j) Purity (%): Different sowing dates affected the purity. The highest purity was obtained from second sowing time (90.32 %). k) Noxious nitrogen (amino nitrogen %): Different sowing dates affected the noxious nitrogen. The highest noxious nitrogen was obtained from first sowing time (0.05 %). The lowest noxious nitrogen was obtained from thirty sowing time (0.02 %). I) Dry watter (%): Different sowing dates didn't affect the dry watter. However the highest dry watter was obtained from first sowing time (23.90 %).