Diyarbakır ili Gözalan köyünde korunan ve otlatılan mer`alardaki bitki tür ve kompozisyonları ile ot verimlerinin incelenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

33 ÖZET Bu araştırma 2000 yılı ilkbaharında Diyarbakır ili Gözalan Köyü mevkii Temsan Fabrikasında 15 yıldır korunan bir mer'a ile bu alanın yanında yer alan uzun yıllar otlatma baskısı altında olan tipik bir ova merasında yürütülmüştür. Her iki alanda Bitkiyle kaplı alan, Botanik kompozisyonve ot verimleri incelenmiştir. Bu çalışma ova karakterli mer'alarda koruma ile ne gibi değişiklikler olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma ile şu bilgiler elde edilmiştir. 1. Ortalama Bitki Boyları : Ortalama bitki boyları iki alan arasında önemli fark göstermiştir. Korunan alanda ortalama bitki boyu 38.76 cm, otlanan alanda 22.80 cm bulunmuştur. 2. Ot Verimleri: Yaş ve kuru ot verimleri istatistiksel olarak önemli çıkmıştır. Korunan alanda yaş ot verimleri 512.50 kg/da olurken, otlatılan alanda 292.62 kg/da bulunmuştur. Kuru ot verimi korunan alanda 154.37 olurken, otlatılan alanda 92.12 kg/da bulunmuştur. 3. Bitkiyle Kaplı Alan Yüzdeleri: Bitkiyle kaplı alan yüzdeleri iki alan için önemli derecede farklılık göstermiştir. Korunan alanda Buğdaygiller %43.40, Baklagiller % 2.75, Diğergiller % 22.7 olurken, otlatılan alanda ise Buğdaygiller % 82.03, Baklagiller % 1.63 ve Diğergiller %5.1 bulunmuştur. 4. Bitkisiz Alan Yüzdeleri: Bitkisiz alan yüzdeleri iki alan için önemli derecede farklı değerler göstermiştir: Korunan alanda %31.3 (Boş alan: % 1 1.38, Ölü Bitki: %19.88, otlatılan alanda %11.3 ise (Boş alan: %5.63, Ölü Bitki: %5.63, olarak tespit edilmiştir. 5. Botanik Kompozisyonlar: Korunan alanda 10 familyaya ait 33 bitki türüne rastlanırken otlatılan alanda 6 familyaya ait 19 türe rastlanmıştır. Bitkiyle kaplı alanlar % 100 kabul edildiğinde: Konman alanda, Buğdaygiller % 63.09, Baklagiller % 4.00, Diğergiller % 32.9 olurken otlatılan alanda ise bu değerler: Buğdaygiller % 92.39, Baklagiller % 1.83 ve Diğergiller % 5.8 olarak bulunmuştur.

34 SUMMARY This study was conducted in the spring of 2000 in a grassland inTemsan factory which was procted for 15 years nd a nearby area which was under grazing press for a long time, in a typical grassland of Diyabakir. These two areas were examined and compared for these features: the herb species, compositions and herb yields. Objective of this study is to compare protected and grazed areas to obtain what change will be obtained with the protection. With this research folloving knowledges were obtained: 1. Avarege Height of Herbs: The avarage height of herbs showed significant diffirence between two areas. In the protected area, the avarage height was 38.76 cm but 22.80 Cm in the grazed area. 2. Herb Yields: Fresh and dried herb yields showed significant difference between areas. In the protected area the fresh herb yield was found 512.500 kg/da. But zyz.ozi kg/' cici îii tııc grazed arca. iiıc; üiıecî utı'ü ytıciu 'was ioncı İj4.j/ Kg/üa in ine protected area, but 92. 12 Kg/da in the grazed area. 3. Percentages of Foliage Covers: The percentages of foliage covers showed significantly different values for two areas. In protected area 68.8 % (Gramines :43.40 %, Legumes: 2.75%, Other families: 22.7 %.) but 88,8 % (Gramines ' 82.03%, Legumes: 1.63 %, Other families: 5.1 %) in the grazed area. 4 Percentages of No Foliage Covers: The percentages of no foliage covers showed significantly different values areas for two areas: 31.3%(Empty area 11.38 %, Death foliage: 19.8 %,) in the protected area, but 11.3% (Empty area 5.63 %, Death foliage: 5.63 %). 5. Botinical Compositions: There were 33 species belongines to 10 families in the protected area, but 19 species belonging to 6 families in the grazed area. With the acceptance of the foliage covers as 100 %: Gramines : 63.1 %, Legumes: 4 %, Other families: 32.9 % in the protected area, but in the grazed area these values: Gramines :% 92.39, Legumes: 1.83%, Other families: 5.8 %.