Türk borçlar hukukunda hayvan bulunduranın sorumluluğu

Abstract

Hayvan bulunduranın sorumluluğu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda m.67 ve m.68 hükümlerinde düzenleme altına alınmıştır. 818 sayılı Borçlar Kanunu'nda 'hayvanı idare eden' olarak düzenlenen ve sorumlu kişinin tespit edilmesinde terminolojik tartışmalara yol açan kavram Türk Borçlar Kanunu'nda 'hayvan bulunduran' olarak değiştirilerek tartışmaları sonlandırmıştır. Hayvan bulunduranın sorumluluğu objektif özen yükümüne dayanan kusursuz sorumluluk halidir. Hayvan bulunduranın sorumluluğunun doğması için kusur aranmamaktadır. Bu sebeple bir hayvanın verdiği zararın yükletilebileceği kişinin tespitinin doğru yapılması önem arz etmektedir. Bununla birlikte zoolojik tanımı yanında hukuki anlamıyla da sorumluluğun kapsamına hangi hayvanların dahil olduğunun da belirlenmesi gerekmektedir. Hayvanların bilinçli varlıklar olmamaları sebebiyle haksız fiil unsuru olan fiil unsurunun hayvanın içgüdüsel davranış olarak anlaşılması gerekmektedir. Bunun sonucu olarak hayvan bulunduran ancak hayvanların içgüdüsel davranışlarıyla verdikleri zararlar sebebiyle sorumlu olacaktır. Hayvan bulunduranın sorumluluğu, hayvan bulundurana kurtuluş kanıtı getirerek sorumluluktan kurtulma imkânı tanındığı için olağan sebep sorumluluğu olarak kabul edilmektedir. Hayvan bulundurana, hayvanın içgüdüsel fiiliyle verdiği zararın kendi payına düşenden fazlasını ödediği iki hal bakımından ayrı bir rücu imkânı düzenlenmiştir. Bu haller, hayvan bulunduranın, bulundurduğu hayvanın bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından ürkütülerek zarara sebep olmasıdır. Bu durumlarda hayvan bulunduranın, hayvanını ürküten kişiye veya hayvanını ürküten hayvanın bulunduranına rücu imkânı bulunmaktadır. Hayvan bir taşınmaz üzerinde zarara sebebiyet verirse bu durumda, taşınmazın zilyedine hayvanı alıkoyma, yakalama, durum ve koşullar haklı gösteriyorsa etkisiz hale getirme hakkı tanınmıştır. Etkisiz hale getirme hakkının mülga kanunda yer alan öldürmeyi kapsayıp kapsamadığı tartışmalıdır. Çalışmamızda bu hususlar açıklığa kavuşturulmuştur.

The liability of the keepers of the animal is settled in Article 67 and 68 of Turkish Code of Obligations No. 6098. Regulation of Code of Obligations No.818 leads to terminological discussion in determining the responsible person. In the Turkisch Code of Obligations, it was changed to 'animal keeping' and ended the discussions. The liability of the keepers of the animal is strict liability of the objective care. For this reason, it is important to make an accurate determination of the person responsible for the damage caused by an animal. In addition to the zoological definition, it is necessary to determine which animals are included in the scope of the liability in the legal sense. Due to the fact that animals are not conscious beings, the act that is an act of tort is an animal's instinctive behavior. As a result of this, keepers of the animals will be responsible for the damages caused by the animal's instinctive behavior. The liability of the keepers of the animal is accepted as ordinary causality liability which has an opportunity to bring a liberation evidence.There is a seperate recourse opportunity in terms of two cases where the keepers of the animal pays more than his share of the damage caused by the animal's instinctual action. These conditions, the keepers of the animal, the animal belonging to someone else or someone else by the animal is caused by damage. İf the animal causes damage on an immovable property, then the right of the immovable to deprive the animal if it detracts, captures and justifies the situation and conditions. It is controversial whether the right to deprive includes the killing contained in the former law. These issues were clarified in our study.