Düşük kaliteli kömürlerden hümik asit eldesi ve metalleri tutma özelliklerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırmada, Hazro(Diyarbakır) ve Halifan(Bingöl) kömürlerden hümik asit elde edilmesi koşullan (hava oksidasyonu, sıcaklık, mineral giderilmesi) ve Hazro hümik asit üzerinde metallerinin (Fe(III), Cu, Pb, Al ve Zn ) tutunmasında, pH, metal konsantrasyonu, hümik asit konsantrasyonu etkileri incelenmiştir. Ham ve mineralleri giderilmiş kömür numuneleri hava sirkülasyonlu fırında 120°C ve 200°C'de on güne kadar oksidasyon işlemine tabi tutuldu. Hümik asit, NaOH ile okside olmuş kömürlerden elde edildi. Hümik asitin verimi, kömürün doğası,türü, derecesi, oksidasyon sıcaklığına ve oksidasyon süresinin artışıyla artmaktadır. Benzer şekilde metallerin hümik asit üzerindeki tutunmaları, metal konsantrasyonun azalması, dengelenmiş çözeltinin pH'ı ve hümik asit miktarının artışıyla artmaktadır. pH: 2,5 'de tutunma sırası şöyledir: Fe >Pb > Cu >Aİ > Zn pH: 3,5'de tutunma sırası şöyledir: Fe >Pb > Al > Cu > Zn pH: 4,5'de tutunma sırası şöyledir: Fe = Pb= Cu= Al>Zn pH: 5,5'de tutunma sırası şöyledir: Fe = Pb= Cu= Al>Zn Çalışmada pH ne olursa olsun demirin her zaman hümik asit tarafından kolaylıkla, çinkonun ise en zor tutunduğu saptanmıştır. Farklı metaller arasında hümik asit üzerindeki aktif yerler için (CO2H ve fenolik OH grupları) yarış olduğuna dair işaretler vardır

SUMMARY The results of this study aimed at evaluating the effects of air oxidation time, temperature, demineralization on hümic acid production from two Hazro(Diyarbakir) and Halifan(Bingöl) coals and the sorption on Hazro hümic acid of metals from an aqueous solution containing, Fe(III), Cu, Pb, Al and Zn, was investigated with special emphasis of effects of pH, metal concentration and hümic acid concentration. Raw as well as partly acid-demineralized samples of the coals were oxidized at 120 and 200 °C in a forced air circulating oven for up to 10 d. Hümic acid was extracted from the oxidized samples by NaOH. The yield of hümic acid increased with increase in temperature and oxidation time. Oxidation of coal in a stream of air has also been used to obtain hümic acids, for use as fertilizers. The materials produced depend on the rank,type and nature of the coal and on the oxidation conditions (e.g. temperature and period of oxidation). The sorption efficiency tended to increase with rise in pH, decrease in metal concentration and increase in hümik acid concentration of the equilibrating solution. At pH: 2.5, the order of sorption was: Fe >Pb > Cu >A1 > Zn At pH: 3.5 the order was: Fe >Pb > Al > Cu > Zn While at pH: 4.5 it was: Fe = Pb= Cu- Al>Zn At pH: 5.5, the order was: Fe = Pb= Cu= Al>Zn Fe was always most readily removed, while Zn was sorbed least readly. There were indications of competition for active sites ( COjH and fenolic OH groups ) on the hümik acid between the different metals. «SHSSffi?