Diyarbakır ekolojisinde bazı sert çekirdekli meyve türlerinde sürgün aşı uygulamaları üzerine araştırmalar

Abstract

DİYARBAKIR EKOLOJİSİNDE BAZI SERT ÇEKİRDEKLİ MEYVE TÜRLERİNDE SÜRGÜN AŞI UYGULAMALARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR Zafer AKTÜRK 2002/ 51 Sayfa ÖZET Bu çalışmada, ilkbahar ve haziran sürgün aşı dönemlerinde yapılan aşılamalarla, Diyarbakır ekolojisinde ortaya çıkan aşı başarısı ve sürgün gelişimi incelenmiştir. Şeftali (Dixired, J. H. Hale), kiraz (Dalbastı, Van) ve erik (Santarosa, Can) çeşitlerinin kullanıldığı bu araştırma, 2001 yılı vegetasyon döneminde yürütülmüştür. Yapılan istatistik analizlerde; aşı tutma oranlan bakımından, şeftalide aşı dönemleri arasındaki farklılıklar, kiraz ve erikte ise dönem x çeşit interaksiyonu önemli bulunmuştur. Haziran döneminde daha yüksek tutma oranına sahip olan türlerden şeftalide J. H. Hale çeşidi (% 97.9), erikte Santarosa çeşidi (% 91.7) öne çıkarlarken, ilkbahar dönemi daha başarılı olan kirazda en yüksek tutma oranı Dalbastı çeşidinden (% 87.5) elde edilmiştir. Kiraz ve eriğe ait aşı sürme oranlan, dönemler arasında istatistik olarak önemli farklılık göstermiştir. Çeşitlere ait ortalama değerler arasında ise önemli bir farklılık oluşmamıştır. Çalışmada ele alınan tüm çeşitlerde, aşı sürgünlerindeki boy ve çap gelişiminin sigmoidal eğriler meydana getirdiği görülmüştür. Elde edilen tüm grafiklerde, büyüme dönemi, gelişmeyi en fazla etkileyen dönem olarak dikkati çekmekte olup, genel olarak ilkbahar dönemi aşılamalarında mayıs ortası - temmuz sonu, haziran dönemi aşılamalarında temmuz başı - ağustos sonu arasında oluşmuştur. Vegetasyon dönemi sonunda sürgünlerdeki boy ve çap gelişiminin en fazla Can erik çeşidinin ilkbahar dönemi aşılarında (111.1 cm -9.25 mm), en az Dixired şeftali çeşidinin haziran dönemi aşılarında (35.9 cm - 4.06 mm) olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Aşı, Aşı Dönemi, Gelişme, Sert Çekirdekli Meyveler

VI INVESTIGATIONS ON APLICATIONS OF SHOOT-BUDDING ON SOME STONEFRUIT SPECIES IN DİYARBAKIR ECOLOGY Zafer AKTURK 2002/ 51 Pages SUMMARY In this study, development of shoots and success of budding that occured made during :he season of June and spring budding were investigated. The study, contained peach [Dixired, J. H. Hale), cherry (Dalbastı, Van), and plum (Santarosa, Can) varieties was conducted during the vegetative season of 2001 year. By the statistical analysis, according to the rates of successful budding, differences in the grafting seasons of peach but season x variety interaction were found important. Why in the June season, higher rates of successful budding were in J. H. Hale variety (97.5%) in species of peach; Santarosa variety (91.7%) in plum species and in spring season in cherry, the highest successful budding rates with Dalbastı variety (87.5%) were obtained. By statistical mean shoot grafted rates of cherry and plum showed important differences between the seasons. But no significant differences were found between the average values of varieties. The development of length and diameter of budding shoots in all of the varieties used in the study occurred sigmoidal curve. Growing period was the most effective period on development according to the all graphics that obtained generally between middle May - late July in the season of spring budding and early July - late August in the season of June buddings. At the and of vegetative season, about the development of length and diameter of shoots; the highest value were obtained at variety of Can, plum in the season of spring grafting (111.13 cm - 9.25 mm) and the least value were obtained at variety of Dixired peach in the season of June grafting (35.9 cm - 4.06 mm). Key Words : Budding, Grafting Season, Development, Stonefruits ul ıtemö?tmM Ksamf