Pikan cevizi (Carya illinoensis) ve kivi (Actinidia deliciosa)`nin biyoteknolojik yöntemlerle mikropropagasyon yollarının araştırılması

Abstract

VI ÖZET Çalışmada, olgun tohumlar ve ürün veren ağaçların farklı dokuları kullanılarak, Carya illinoensis pikan ceviz çeşidinin, organogenesis ile çoğaltılması metodlan geliştirildi. Bunun için, pikan cevizinin meyve veren ağaçlardan alınan lateral ve apikal tomurcuklar ve olgun tohumlarından itibaren, steril eksplantlann üretimi için, yüzey sterilizasyon metodlan geliştirildi. Ayrıca kivinin (Actinidia deliciosd) olgun tohumlarından itibaren organogenesis ile çoğaltılması ve yaprak kalkışlarından itibaren bitki rejenerasyonu metodlan geliştirildi. Pikan cevizinin olgun tohumlan, BAP ve kinetin farklı konsantrasyonlarında (0.5 - 4.0 mg l`1) kültüre alınarak çimlenmeye sitokininlerin etkisi araştırıldı ve 2.0 mg l`1 BAP'h ortamın en iyi sonucu verdiği saptandı. Ürün veren pikan ağaçlarından alman apikal ve lateral tomurcuklar, BAP ve kinetinin 0.5 - 4.0 mg l^'lik konsantrasyonlarında, ayda bir kez olmak üzere bir yıl boyunca kültüre alındı. Bu zaman periyodu içerisinde tomurcukların (lateral ve apikal) yukanda belirtilen hormon konsantrasyonlarında kültüre cevap vermeyerek gelişmediği tespit edildi. Kivi tohumlarının in vitro şartlarda çinalendirilmesine materyal şekli, MS konsantrasyonu, şeker çeşidi ve BAP oranlarının etkisi ayn ayn araştmldı. 2.0 mg l^BAP, 30 g/l sakkaroz ve 1/4 MS'in ideal çimlenme ortamı olduğu saptandı. İn vitro şartlarda elde edilen kivi sürgünlerinin proliferasyonuna, MS konsantrasyonu, şeker çeşidi ve sitoldninlerin etkisi ayn ayn araştırıldı. Sürgün proliferasyonu için, 0.5 mg l`1 BAP ve 30 g/l sakkaroz ile desteklenmiş 1/1 MS besi ortamının optimum sonuç verdiği tespit edildi. Elde edilen sürgünler, 1.0 mg l`1 NAA'li MS besi ortamında köklendirilerek in vivo şartlara adaptasyonu sağlandı. Kalkıştan itibaren bitki rejenerasyonu çalışmalarında başlangıç kallusunu elde etmek amacı ile materyal şeklinin, 2,4-D ile desteklenmiş oksin (1.0 mg l`1 NAA) ve sitokinin (1.0 mg l`1 BAP) etkisi ayn ayn araştmldı. Sonuçta, 1.0 mg l`1 NAA + 2.0 mg l`1 2,4-D'li MS besi ortamında kültüre alınan yaprak eksplantlanndan, bitki rejenerasyonu için ideal kalkış elde edildi. Birkaç alt kültür sonrasında, test edilen tüm BAP oranlarında (1.0 - 8.0 mg l`1 ), kalkıştan itibaren sürgün elde edildi. Ancak en iyi sürgün oluşumunun 4.0 mg l`1 BAP'h ortamda olduğu saptandı.

vu SUMMARY Methods were developed for organogenesis of pecan, `Carya illinoensis` using tissues of mature seeds and lateral, apical buds of mature trees. Effective surface sterilization methods were achieved for the production of sterile explants from mature seeds and mature lateral, apical buds oîCarya illinoensis. Methods were developed for organogenesis of kiwifruit (Actinidia deliciosa) using tissues of mature seeds and plant regeneration from leaf callus. Mature seeds of pecan were cultured in MS medium containing different concentrations of BAP and kinetin (0.5 - 4.0 mg l`1). Best results for germination was obtained with 2.0 mg l^BAP concentration. Apical and lateral buds from mature trees of pecan have been cultured on MS medium containing different concentrations of BAP and kinetin (0.5 - 4.0 mg l`1), for a period of one year. Buds (lateral and apical) were not developed on these concentrations during tins period. Effects of explants source, strength of MS, types of sugar and BAP concentrations on axenic germination of seeds from kiwi were examined and 2.0 mg l`1 BAP, 30 g/1 sucrose and 1/4 MS were found to be the optimum medium. Effect of the strength of MS, types of sugar and cytokinin on shoot proliferation of kiwi were investigated. The optimum result for shoot proliferation was obtained on 1/1 MS medium containing 0.5 mg l`1 BAP and 30 g/1 sucrose. The shoots developed m this medium were rooted on MS medium with 1.0 mg l`1 NAA. The in vitro rooted shoots were succesfully adapted at in vivo condition. Effects of explants source, auxin (1.0 mg l`1 NAA) and cytokinin (1.0 mg l`1 BAP) supplemented with 2.0 mg l'^^-D on the initiation of callus were examined m order to obtain callus for plant regeneration. The best callus for plant regeneration was obtained from leaf explants on MS medium containing 1.0 mg l`1 NAA + 2.0 mg T^^D. After several subcultures, the shoots were obtained from callus m all MS media containing different BAP concentrations (2.0 - 8.0 mg l`1) tested. The best shoots formation were obtained on MS medium containing 4.0 mg l`1 BAP.