Türkiye akarsu havzaları yıllık ortalama akımların trend analizi tezi

Abstract

Küresel ısınma nedeniyle, sıcaklık, yağış gibi hidrolojik parametrelerde istatistiki açından anlamlı değişikliklerin olup olmadığını araştırmak, gerekli tedbirleri önceden alabilmek için zorunluluk haline gelmiştir. Bu çalışmada, Türkiye'deki 26 akarsu havzasında bulunan 96 akım gözlem istasyonuna ait yıllık ortalama akımların trend varlığı araştırılmıştır. 96 akım gözlem istasyonuna ait 1970-2011 yılları arası yıllık ortalama akım verilerinin ilk olarak Standart Normal Homojenlik, Buishand, ve Pettitt testleri ile homojenlik analizleri yapılmış, analiz sonucu homojen olmayan 11 istasyon çalışma kapsamından çıkarılmıştır. Geriye kalan 85 istasyonun yıllık ortalama akım verileri, parametrik olmayan Mann-Kendall testi uygulanarak trend varlığı analiz yapılmış, Sen'in eğim metodu kullanılarak trendlerin eğimi bulunmuştur. Yeni bir yöntem olan, Şen yöntemi ile de, düşük, orta, yüksek akımların trend durumu incelenmiş ve her iki testin sonuçları detaylı analiz edilmiştir. Mann-Kendall testi ile yapılan trend analizi sonuçları göre; 3 istasyonda artan yönde trend varken, 26 istasyonda ise azalan yönde trend vardır. 56 istasyonda ise istatistiki açıdan anlamlı bir değişiklik yoktur. Şen yöntemi ile Mann-Kendall testi sonuçları çoğu istasyonda benzer sonuçlar vermiştir.

Due to global warming, investigating whether there is a statistically significant change in hydrological parameters such as temperature and precipitation, it has become a necessity to take for the necessary measures in advance. In this study, the presence of trends in annual mean flow of 96 stream gaging station located on 26 river basins in Turkey was investigated. Firstly, the homogeneity of annual mean flow records was analyzed by Standard Normal Homogeneity, Buishand, and Pettitt tests. 11 stations, which were found to be inhomogeneous, were excluded from the study. Then, the Mann-Kendall trend test was applied to the streamflow data of the remaining 85 stations. The Sen method was also used to determine magnitude of the trend. In addition to these tests, Şen trend test, which is recently developed, was employed to evaluate trends in three clusters (low, medium and high). According to the Mann-Kendall test results, there is an increasing trends for the streamflow data of 3 stations, while the data of 26 stations have a decreasing trends. No trend was observed for the data of 56 stations. The results of the Mann-Kendall test and the results of the Şen method gave similar results in most stations.